Obraz4 3

504 Choroby gruczołu sutkowego

Receptory czynników wzrostu. Amplifikacja genu c-erbB-HHER-2 lub nad-eksprcsja białka HER-2 (ryc. 24.7), a także akumulacja białka p53 w komórkach rakowych wiążą się ze złym rokowaniem u chorych z przerzutami do węzłów chłonnych. EGI^;R' (receptor naskórkowego czynnika wzrostu), HF.R-2 i p53 mają znaczenie predykcyjne. Raki z ekspresją tych czynników są oporne na niektóre formy chemioterapii.

Wimentyna w cytoplazmie komórek raka przewodowego sutka wiąże się ze złym rokowaniem u chorych bez przerzutów w węzłach chłonnych pachowych. Leczenie. Raka sutka leczy się metodami operacyjnymi. Wykonuje się zmodyfikowaną operację radykalną (mastektomia bez usunięcia mięśnia piersiowego mniejszego) z usunięciem węzłów chłonnych pachowych albo zabieg oszczędzający, który polega na wycięciu guza z odpowiednim marginesem zdrowej tkanki oraz węzłów chłonnych pachowych (lub tylko węzła chłonnego wartowniczego²), z późniejszym napromienianiem. W zależności od zaawansowania choroby i obecności czynników rokowniczych leczenie operacyjne może być uzupełnione chemio- i hormonoterapią łub/i napromienianiem. Ostatnio do terapii wspomagającej wprowadzono przeciwciała przeciwko HER-2 (trastuzumab) oraz preparaty hamujące angiogenezę.

Rak Pageta

Rak Pageta (choroba Pageta brodawki sutkowej)³ jest szczególną postacią raka przewodowego sutka (tylko śródprzewodowego albo śródprzewodowego i inwazyjnego), którego komórki (tzw. komórki Pageta) naciekają naskórek brodawki sutka, a czasem też jej otoczki. Makroskopowo stwierdza się w tej okolicy wyprysk z. pęcherzykami i sączącymi drobnymi powierzchownymi nadżerkami.

Klinika. Częste objawy to ból i swędzenie brodawki sutka. Rokowanie zależy od tego, czy współistnieje rak śródprzewodowy (tzn. nieinwazyjny) czy inwazyjny (wykrywany mammograficznie lub w badaniu palpacyjnym). W pierwszym przypadku rokowanie jest bardzo dobre (100% wyleczeń w 10 lat po amputacji sutka), w drugim - zależy od cech raka inwazyjnego.

Brodawczak śródprzewodowy

Brodawczaki są nowoworami łagodnymi z nabłonka przewodów sutka (atlas, str. 294). Częściej rosną w dużych przewodach wyprowadzających. Mogą być pojedyncze (częściej) lub mnogie.

' EGFR ang. epilhelial growlh factor receptor.

’ Pierwszy węzeł chłonny na drodze spływu cliłonki z ogniska pierwotnego.

' .Siniej- .    ..........;........^:............-i.,,:........"ofrfrTnnhłonko-

wej dużego stopnia w sromie. Rzadko może jej towarzyszyć głębiej zlokalizowany rak inwazyjny.

Klinika. Pojedyncze brodawczaki występują najczęściej w 6. dekadzie życia, mnogie zmiany u kobiet młodszych. Jednym z pierwszych objawów jest wyciek z brodawki sutka (krwisty lub nie). Krwisty wyciek z brodawki może również występować u kobiet z rakiem sutka. Rozpoznanie można ustalić badaniem cytologicznym wycieku.

Nowotwory nienabłonkowe

Z podścieliska sutka, które znajduje się między zrazikami, mogą powstawać nowotwory złośliwe pochodzenia nienabłonkowcgo, czyli mięsaki. W sutku występują rzadko. Najczęściej spotykanym jest naczyniakomięsak, guz dość twardy, z ogniskami martwicy i krwotoków. Naczyniakomięsak w sutku pojawia się częściej niż w innych narządach, raczej u kobiet młodszych (średnia wieku 34 lata) spontanicznie lub w okresie od 3 do 12 lat po napromienianiu.

Nowotwory mezenchymalno-naiiłsnkowe

Ze śródzrazikowego podścieliska i nabłonka struktur zrazika (TDLU) wywodzą się dwa nowotwory, zbudowane zarówno z elementów nabłonkowych, jak i mez.enchy-malnych. Są to włókniakogruczolak i guz liściasty.

Włókniakogruczolak

Włókniakogruczolak to najczęstszy nowotwór łagodny w sutku. Wywodzi się z TDLU i zbudowany jest z elementów nabłonkowych i podścieliska.

Włókniakogruczolak występuje głównie u kobiet między 20. a 35. r.ż., rzadziej po menopauzie. Około 4% stanowią włókniakogruczolaki młodzieńcze, z których 70% występuje poniżej 20. r.ż.

Morfologia. Makroskopowo włókniakogruczolak jest guzkiem dobrze odgraniczonym od tkanek otaczających (daje się wyiuszczyć), zwykle o średnicy kilku cm, konsystencji sprężystej i budowie zrazowatej. Na przekroju powierzchnia guzka uwypukla się ponad poziom otaczającej tkanki. Niektóre zmiany, szczególnie u nastolatek krótko po pokwitaniu, mogą mieć duże rozmiary i zajmować objętość prawie całego sutka (olbrzymi włókniakogruczolak młodzieńczy). Histologicznie wśród luźnei tkanki łącznej widoczne sa różnej długości przewody wyścielone przez jedną warstwę komórek nabłonkowych otoczonych ocl zewnątrz przez komórki mioepitclialne (atlas, str. 174). Guz może być łatwo rozpoznany za pomocą biopsji asniraryinoi n(?nko'głowej ponieważ ma charakterystyczny obraz cytologiczny