Obraz7

Imiesłów czasu teraźniejszego bierny

§ 167. Stan wyjściowy. W języku prasłowiańskim imiesłów bierny ;zasu teraźniejszego tworzył się od tematuczasu teraźni ej szegc za pomocą przyrostka -m-. Podstawą dla czasowników koniugacji -o--no-//-ne- była postać tematu z przyrostkiem-o-, -no-, np.: *neso--r-b, *dvigno-mb, ale: *vęze-mb, *xvali-m-b.

Imiesłów ten miał odmianę rzeczownikową i zaimkową.

§ 168. Zmiany na gruncie polskim. W języku polskim imiesłów r.emy czasu teraźniejszego zanikł. Pozostały z niego jedynie resztki w zrstaci przemiotników rodzimy, rzekomy, świadomy, wiadomy, zzajomy oraz skostniałej formy C l.p. r.m. odmiany rzeczownikowej r: kryjomu (M kryjom-b, D kryj om-a, C po kryjom-u).

Literatura:

KIGr: Rozdz. Fleksja, § 95.

I Kur: Cz. III. Rozdz. II, § 8.

J Rosp: Cz. III, § 65.

- Wiecz: § 116, 118.

b) Formy oparte na temacie czasu przeszłego IMIESŁÓW CZASU PRZESZŁEGO CZYNNY PIERWSZY

§ 169. Stan wyjściowy. W języku prasłowiańskim imiesłów ten rvorzył się od tematu czasu przeszłego za pomocą przyrostków -a // -bś- oraz -vb // -vbs-. Przyrostki te w postaci -b i -vb występowały v formach M i W l.p. r.m. i n. oraz B l.p. r.n., natomiast w postaci -bś-, --. bś- w pozostałych formach.

1)    Przyrostek -b // -bś- występował w czasownikach, których temat :zasu przeszłego kończył się na spółgłoskę, np.:

*nes-ti -> M l.p. r.m. *nes-b

-^ D l.p. r.m. *nes-bś-a

2)    Przyrostek -vb // -vbś- występował w czasownikach, których :emat czasu przeszłego kończył sięna samogłoskę, np.:

cita-ti -> M l.p. r.m. cita-vb

D l.p. r.m. cita-vbś-a

Imiesłów czasu przeszłego czynny pierwszy odmieniał się według odmiany rzeczownikowej (jak rzeczowniki dawnych tematów na -jo-, -ja-) i zaimkowej.

149