Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego zastąpił przyznawany wcześniej zasiłek wychowawczy. Przysługuje on matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu. Warunkiem przyznania tego świadczenia jest przebywanie osoby uprawnionej na urlopie wychowawczym. Podobnie jak wcześniejszy zasiłek wychowawczy, dodatek kierowany jest tylko do pracowników. Zależy on zatem od pozostawania w stosunku ubezpieczenia społecznego. W razie przebywania na urlopie wychowawczym obojga rodziców przysługuje tylko jeden dodatek. Można go pobierać do momentu ukończenia przez dziecko czwartego roku życia, a w przypadku niepełnosprawności dziecka - do osiemnastu lat. Okres korzystania z dodatku zależy od długości urlopu wychowawczego i nie może przekraczać dwudziestu czterech miesięcy kalendarzowych. Od tej zasady przewidziano dwa wyjątki, obowiązujące również w poprzedniej regulacji zasiłków wychowawczych. W przypadku sprawowania opieki nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym w czasie jednego porodu dodatek można pobierać przez trzydzieści sześć miesięcy, a przez siedemdziesiąt dwa miesiące, jeżeli wykonuje się opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym. Ustalono jedną kwotę dodatku - 400 zł - i zrezygnowano z preferencji osób samotnie wychowujących dzieci, co miało miejsce przy wypłacaniu zasiłku wychowawczego. Dodatek nie przysługuje, gdy uprawniony w czasie urlopu pracuje zarobkowo lub korzysta z zasiłku macierzyńskiego albo bezpośrednio przed urlopem byl zatrudniony krócej niż sześć miesięcy. Ponadto o dodatek nie można się ubiegać, jeżeli dziecko przebywa w placówce zapewniającej całodobową opiekę przez co najmniej pięć dni w tygodniu albo w żłobku lub przedszkolu (wyjątki dotyczą dzieci przebywających w zakładach opieki zdrowotnej - art. 10 ust. 5 pkt 4 u.ś.r.).
Stosunkowo nowym świadczeniem jest dodatek skierowany do rodzin wielodzietnych, a więc rodzin wychowujących co najmniej troje dzieci. Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu dziecka (art. 12a u.ś.r.). Wysokość tego świadczenia wynosi 80 zł na trzecie dziecko i następne dzieci uprawmione do zasiłku rodzinnego. Wprowadzenie takiej formy pomocy jest próbą pogodzenia opcji wspierania wielodzietności i uzależnienia wysokości świadczeń rodzinnych od wieku dziecka.
Kolejny dodatek do zasiłku rodzinnego ma na celu wsparcie dzieci niepełnosprawnych i przyznawany jest na ich kształcenie i rehabilitację. Może się o niego ubiegać matka, ojciec, opiekun prawny lub faktyczny dziecka oraz osoba ucząca się. Aby otrzymać dodatek, dziecko do szesnastego roku życia musi legitymować się orzeczoną niepełnosprawnością, a osoby pomiędzy szesnastym a dwudziestym czwartym rokiem życia - orzeczeniem umiarkowanej lub znacznej niepełnosprawności. Kwota dodatku wynosi 60 zł na dziecko w wńeku do lat pięciu i 80 zł na dziecko powyżej piątego roku życia do ukończenia 24 lat.
Beneficjentom zasiłku rodzinnego, w' tym osobie uczącej się, przysługuje dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego. Zajął on miejsce wyprąw'ki
217
dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu
wychowawczego
dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego