Obraz#7

Rytmy wydzielania hormonów

Większość hormonem nic jest wydzielana w sposób dągl) Wiek / mch. np hormony podwzgórza, przysadki, insulina wydzielane m w sposób pulsacyjny Oznacza lo. n co pewien czas. rożny dlii poszczególnych hormonów, następuje wzrost wydzielania Zmiana częstotliwości i amplitudy pulsów wpływa na efekty d/ialania hormonów Wydzielanie widu hormonów podlega rytmom okolodoho-«>tn Rytmy dłużue nazywane sa infradobowymi (np. 28-dmowy cykl wydzielania hormonów płciowych u kobiet) Wydzielanie hormonów zmienia się również zależnie od wieku Dotyczy to np. hormonu wzrostu, czy też hormonów wydalanych przez gonady

Mechanizmy działania hormonów

Efekt działania hormonu zapoczątkowany jest połączeniem ze swoistym receptorem w komórce cfckiorowej. Hormony lipofilne. do których nuleżą steroidy i hormony tarczycy łatwo przenikają przez lipidowe błony komórkowe i łączą się z receptorami wewnątrzkomórkowymi. Regulują one ekspresję specyficznych genów w jądrze komórki docelowej, nasilają lub hamują transkrypcję DNA i w ten sposób wpływają na syntezę mRNA. u w następstwie białka. Kolejne etapy działania hormonów steroidowych przedstawiono na rycinie 6.4.

Hormony peptydowe i białkowe o tuj katccholuminy są hormonumi hydrofll-nymi i nic mogą przejść przez barierę lipidową błony komórkowej D/iulają więc poprzez swoiste receptory znajdujące się w tej błonic

Receptory błonowe

Wyróżnia «ę dwie grupy receptorów błonowych: receptory związane .* białkiem -fi l receptory /wiązane z pojedynczą domeną pr/c/hłonową f)o receptorów ZWIOZanych Z hialLlf-m niiL»/ą nv<»pl<iry lyrrntihrryny (TRH), gonado-

libcryny (GnWH), tyreotropiny fTSH). hormonu lutcim/ującego (LH), hormonu stymulującego pęcherzyki frŚH j lud/kici gonadotropiny kośmowkowej (HCG). adrenokortykotropiny (AŁ^U| H). parathormonu (PTH). glukagonuoraz receplbry a-1 (k-adrenerpczne

Do grupy receptorów związanych z pojedynczą domeną przezbłonową należą: receptory naskórkowego czynnika wzrostu (EGF). insuliny, insulinopo-dobnego czynnika wzrostu I i II lIGF-l i IG1-II). h~rTnnnif    ^<fłł*^L

juolakiyny (PRL), cytokin Związanie hormonu / receptorem powoduje aktywację lub rzadziej hamowanie jednostek katalitycznych w Wonie komórkowej. Białka G są to białka błonowe. Składają się z 3 podjednostek. % p. Y W stanie spoczynku białka tc wią/ą guano/ynodi fosforan (CDP) Połączenie hormonu

Rjc. 6.4. Mcctum/m d/ulanu horainnuw Uetoid owych iu komArkf (cyframi onucznoo kolejne cupy d/ubnu honnonui

i receptorem powoduje odsłonięcie miejsca wuj/ania białka G i /ustąpienie GDP przez GTP iguunozynoinfosfornn) Podjednostka i wruz * GTP oddziela się następnie od podjednostek p i y. ZurówniAompłcks: podjednostka a-GTP. juk białku p/y aktywują tzw. enzymy regulatorowe w błonie komórkowej. Podjednostka a-GTP aktywuje cyklazę ndcnylanową. co prowud/i do tworzenia nowych cząsteczek cyklicznego adenozynomonofosforanu (cAMP). Aktywuje też •nny enzym, a mianowicie fosfolipu/ę C. Posfolipazu C hydrolizuje fosfuiy* dvIoinozytolo*4.M)isfosforan (PIPj) z wytworzeniem dineyloglicerolu (DG) Iinozytolotnfosforanu(IP,) Cyklicznyadenozynomonofosforan.diacylogliccrol oraz ino/ytolotrifosfordn zwane są drugimi pntckażnikumi (ryc. 6.5). Drugie przcka/iiiki wywołuje kaskadę reakcji wewnątrzkomórkowych.

Charakterystykę większości hormonów przedstawiono w tabeli 6.2.

JOJ