Obraz (108)

Rorschach radził w ten sposób pomagać sobie przy ocenie poziomu formy danej wypowiedzi: jeśli wypowiedź pasuje do plamy w podobnym stopniu co wypowiedzi pospolite, to oceniamy jej poziom jako dobry. Jeśli pasuje gorzej, to oceniamy jej formę jako złą, oczywiście, jeżeli przedmiot wyobrażany posiada w rzeczywistości określony kształt. Wypowiedzi o treści anatomicznej i seksualnej, poza dw^foma wyjątkami, oceniamy minusem. Będzie o tym jeszcze mowa dalej.

Ponieważ ocena dotyczy prawidłowości ujmowania kształtu, w sygnaturach, w' których kolor, światłocienie i kolor czarny (C, CF, c, c') występuje sam lub na pierwszym miejscu, nie stosuje się oceny. Oceniamy tylko poziom wypowiedzi zasyg-now'anych jako F i tych wypowiedzi mieszanych, w których F znajduje się na pierwszym miejscu, a więc FC, Fc i Fc\ Ocenia się także wypowiedzi dotyczące ruchu (M, FM, m), a także te, w których ruch występuje łącznie z kolorem, światłocieniem lub kolorem czarnym, bo w sygnaturach oznaczających ruch z konieczności zawarta jest forma. Ponadto - jak to zobaczymy dalej - to, czy M jest plusowe, czy nie, ma duże znaczenie dla interpretacji.

Osoby dające dużo wypowiedzi o nieokreślonych kształtach są niedokładne w swoim myśleniu i działaniu czy to dlatego, że nie starają się być dokładne, czy też dlatego, że nie potrafią. Możemy z tego wywnioskować o powierzchownym, niepełnym przyswajaniu przez nie rzeczywistości.

Wypowiedzi popularne (P)

Jak było zaznaczone, popularnymi lub pospolitymi nazywamy te wypowiedzi, które występują w protokołach u co najmniej 30% osób badanych, tzn. że 30% osób widzi w plamie ten sam obraz. P spełniają dwojaką rolę w protokołach. Służą jako pomoc przy ocenie poziomu formy różnych wypowiedzi, gdy wahamy się i nie wiemy, jak daną wypowiedź ocenić. Ponadto mówią, do jakiego stopnia badana osoba współuczestniczy w formach ogólnoludzkiego myślenia.

Liczbę wypowiedzi popularnych w protokóle interpretuje się jako stopień podobieństwa spostrzegania, myślenia i poglądów' do otoczenia. Mówią one o stopniu przystosowania intelektualnego i „współbrzmienia” z otoczeniem. Powinno ich być od 5 do 7 w protokóle. Zbyt wysoki wynik P wskazuje na pospolitość lub lenistwo myślenia. Może też wskazywać na neurotyczną obronę przed czyjąś agresywnością. Lęk przed wrogością otoczenia wywołany przez posiadanie własnego zdania może hamować oryginalność myślenia.

Zbyt niska liczba wypowiedzi pospolitych wskazuje na wyobcowanie myślowe, wyłączenie ze wspólnego nurtu myślowego, utratę kontaktu z otoczeniem, czy to na

38

WYPOWIEDZI DETERMINOWANE FORMĄ I POPULARNE