PICT6180

340

mógł osiągnąć zamierzony cel. Np. można stworzyć grupę homogeniczną. to znaczy zaprosić do dyskusji osoby myślące w podobny sposób, lub same kobiety, czy uczniów ze szkoły zawodowej. Można także zorganizować grupę heterogeniczną, w której spotkają się reprezentanci różnych poglądów i różnych zawodów itp. Najkorzystniejsza dla celów badawczych jest sytuacja, gdy uczestnicy stanowią ..realną grupę”, to znaczy znają się wcześniej, posiadają wspólne doświadczenia(np. uczniowie z jednej szkoły. grupa zainteresowań, koledzy z jednego podwórka itp.). Dopuszczalne jest jednak także tworzenie sztucznej grupy spośród osób nie znających się. spotykających się ze sobą po raz pierwszy na potrzeby badania.

I^:aza 11. Wprowadzenie do dyskusji

Dobrze jest gdy podczas tej fazy nastąpi krótka autoprezentacja wszystkich uczestników dyskusji po to. aby lepiej poznali się i łatwiej im było ze sobą rozmawiać. Następnie badacz ogólnie zapoznaje uczestników z. przedmiotem dyskusji. To wprowadzenie powinno być krótkie, ale treściwe. to znaczy problem powinien być wyraźnie sformułowany. Badacz może ponadto przedstawić kontrowersyjne poglądy na omawiany temat. Wprowadzenie to ma na celu zachęcenie uczestników do wypowiedzenia sic w dyskusji na dany temat.

Badacz powinien także poinformować członków grupy o tym. że uczestnictwo w dyskusji jest dobrowolne i poprosić ich o zgodę na wykorzystanie zebranych podczas dyskusji materiałów do celów naukowych. Konieczne jest także zapewnienie badanych o przestrzeganiu zasady anonimowości przy opracowywaniu wyników badań, oraz wykorzystania tylko tych wypowiedzi, na które uczestnicy wyrażą zgodę.

Faza III. Zasadnicza dyskusja

Przedmiotem dyskusji mogą być zagadnienia dotyczące zarówno codziennego życia (praca zawodowa, rodzina, szkoła, grupy rówieśnicze itp.). jak i wartości, normy i postawy (np. sprawiedliwość, tolerancja, odpowiedzialność, wiara, pracowitość, przyjaźń, itp.), lub też w przypadku

Zwraca na lo uwagę R. Bolmsack, Dokiuneniująca interjmriacja wzorów orientacji działania, |w:J Jakościowe orientacje.... op. cii.

' ,_ntach włączą się do dyskusji w celu jej ożywienia, uporządkowania ⁿ‘^0I11j_vScypli^noNVan*^{a n}P‘ uczestnicy nadmiernie oddalają się od ^ ^Z ' o tematu dyskusji). Animacja dyskusji przez moderatora jest waż-poniewaź może zdarzyć się. że członkowie grupy potraktują temat ^irdzo powierzchownie i szybko ją zakończą. Badacz może wówczas włą-•nć się do niej. stawiając np. kontrowersyjną tezę. lub wskazać na nie-Strzeeany przez uczestników aspekt omawianej sprawy, pobudzając w sposób uczestników do dalszej eksploracji zagadnienia. W trakcie trwania dyskusji moderator może także (niekiedy powinien) stosować różno-todnć strategie w celu zachęcenia uczestników grupy do wypowiadania sic. Może więc:

. prosić o uzasadnienie przedstawionych opinii, parafrazować wypowiedzi uczestników po to. aby wyraźniej je sprecyzować,

-    dokonywać interpretacji wyrażonych poglądów, aby zwrócić uwagę uczestników na związki pomiędzy ich wypowiedziami.

_ rekapitulować, wskazywać na konsekwencje wynikające z przyjęcia poszczególnych stanowisk po to. aby zachęcić do dalszych przemyśleń na dany temat.

-    dokonywać podsumowań ostatniego fragmentu dyskusji, gdyż może to podsunąć uczestnikom nowe pomysły na argumentacje własnego stanowiska;

-    podpowiedzieć badanym jeszcze inne możliwe, nie dostrzegane przez nich wcześniej punkty widzenia⁴⁴.

Łatwo zauważyć, że badacz - moderator aktywnie włącza się do dyskusji jako osoba dbająca ojej przebieg, zupełnie natomiast nie wypowiada ^na dyskutowany temat. Ingeruje w formę dyskusji, nie zabiera nato-^m*ast głosu w sprawach merytorycznych.

°P- cii.

Zdarza się. że członkowie grupy nie angażują się w dyskusje⁴', mode-^rator może wówczas próbować ich zachęcić do zabrania głosu, prosząc

, ''"•"“““'f"¹. i\ifincy i rotacy sqsiedzi " Europie. Dyskusja grupowa na terna: ^^aj^{U Polski} Przeprowadzona wśród studentów z Hanoweru, (w:) Europa jako temat.