PICT6429

5. Metoda sondażowa

Metoda sondażu zwana metoda reprezentacyjna, charakteryzuje się ty. pozwala Uzyskać informacje o licznych zbiorowościach. poprzez badania on' jące się na niewielkiej próbie zwanej próbą reprezentacyjną. Sondaże są stosowaną metodą w badaniach socjologicznych . pedagogicznych, i ,_ak wszeclmionc. że czasami społeczeństwo ma wątpliwości, co o nich sądzić. rT daż polega na zbieraniu informacji o interesujących badacza zjawiskach, pracz sondowanie opinii jednostek lub gmp społecznych, gdyż. obserwować" całej zbiorowości nic jest możliwe. W typowym badaniu sondażowym, bada^C dobiera reprezentatywną grupy respondentów, której rozdaje starnnnic’opr;_lc^ wane kwestionariusze, z prośbą o udzielenie odpowiedzi na zawarte w nim pijania. Pozwala to w stosunkowo krótkim czasie poznać opinie o dużych zbiory wościach, które najczęściej są przestrzennie rozproszone. Metoda sondażu cha-rakteryzuje się tym. że:

-    do kontaktu między badaczem a badanymi dochodzi za pośrednictwem ankiety. rozmowy, wywiadu lub Internetu;

wypowiedzi respondentów przyjmowane są za wskaźniki ich rzeczywistych

przekonań, postaw, przeświadczeń czy zainteresowań;

-    w badaniach stosuje się wysoce wystandaryzowane narzędzia badawcze;

-    zebrane informacje nadają się do analizy ilościowej.

Wykorzystanie metody sondażu jest szczególnie uzasadnione wówczas, gdy badanie nastawione jest na poznanie opinii bądź poglądów innych osób o badanych zjawiskach, które ich zdaniem są uważane za neutralne, gdy nic rzucają negatywnego światła na inne osoby lub nic wywołują negatywnych z nimi skojarzeń. Przykładem sondażu mogą m.in. być opinie rodziców nt. celowości wdrożonej w 1999 roku reformy oświatowej czy np. odpłatności za naukę w szkole. W przypadku, gdy badania dotyczą spraw odbieranych przez respondentów jako drażliwe lub. gdy dotyczą kwestii trudnych, wiarygodność zebranych za pomocą sondażu informacji staje się wątpliwa. Sondaż jest mało użyteczny także i wówczas, gdy badania odnoszą się do zagadnień, które wymagają opinii badanych na temat rozwiązywania konkretnych problemów praktycznych, związanych np. z programami kształcenia, sposobami wychowania, dyscyplinowaniem uczniów w szkole, itp. Można powiedzieć, że zasadność wykorzystania tej metody w badaniach jest wątpliwa wówczas, gdy usiłujemy ją wykorzystać do poznania faktów, którycłi ujawnienie w odczuciu badanego mogłoby postawie jego samego w złym świetle. Sondaż diagnostyczny jest sposobem gromadzenia wiedzy o interesujących badacza zjawiskach, zdarzeniach czy procesach zachodzących w środowisku społecznym, w oparciu o sondowanie opinii i poglądów osób dobranych z określonego punktu widzenia. Umożliwia on w szczególności pozyskanie ińtor-maeji dotyczących:

_Ccch społeczno-zawodowych i środowiskowych respondentów. Mogą „_imi '• być wszelkie .nfonrocjc dotyczące m.m.: ple,, wieku, mtejsca znnticStanin. „„chodzeń,a społecznego. „ezebnosc, rodziny, warunków materialnych, sy-tuacji bytowej, wykonywanego zawodu, miejsca pracy, -zajmowanego stanowiska. itp- Dano 'o *1 wprawdzie jedynie statycznym opisem pewnych cech respondentów, lecz porownan.e teh z opinia,,,, _czy poglądami wyrażanymi „rzez inne osoby, pozwala dokonać oceny badanych zjawisk i wskazać na ich

kierunek oraz dynamikę.

, stanu świadomości społecznej respondentów. Badania sondażowe odnosić się mogą do poznania postaw opinii i poglądów respondentów, na temat różnych form życia społeczno-gospodarczego, politycznego, kulturalnego kraju ciy określonego środowiska lokalnego. Dotyczyć one mogą m.in. poznania poglądów czy opinii ludności wiejskiej lub pewnych grup społecznych ni. dokonanych zmian w strukturze administracyjnej kraju, wdrożonych reformach społecznych, stosunku do zjawiska bezrobocia, opinii dotyczących np. integracji Polski z Unią huropejską jak i innych ważnych dla społeczeństwa problemów, a niekiedy także i do zaszłych w przeszłości faktów czy zjawisk

społecznych.

W odniesieniu do procesów pedagogicznych, metoda sondażu jest szczególnie przydatna przy poznawaniu opinii, np. rodziców, nauczycieli, społeczności lokalnej a nawet uczniów nt. potrzeby przebudowy istniejącego systemu oświatowego, celowości wdrożenia reformy oświatowej, odpłatności za kształcenie, form współpracy szkoły z rodziną i środowiskiem lokalnym, potrzeby podniesienia poziomu nauczania w szkole, funkcjonowania szkolnictwa zawodowego, zasadności organizowania zajęć pozalekcyjnych, sposobów usprawniania pracy szkoły, funkcjonowania w szkole organizacji młodzieżowych i dziecięcych, przestrzegania dyscypliny i regulaminu szkoły, itp. Umożliwienie respondentom zainteresowanych sprawami kształcenia i wychowania w szkole, wyrażanie własnych opinii i poglądów nt. pracy szkól i placówek oświatowych, a nawet wywieranie przez nich pewnego wpływu na ich funkcjonowanie, uznać należy za największą zaletę metody sondażowej. Metoda ta jest mało użyteczna, jak słusznie zauważa M. Lobocki, w kwestii rozwiązywania wszelkich problemów związanych z nauczaniem i wychowaniem dzieci i młodzieży [2000, s. 244].

O wartości zebranych metodą sondażową materiałów i informacji decyduje przede wszystkim sposób doboru respondentów oraz ich reprezentatywności, trafność formułowanych pytań badawczych. Z tych względów ważne są sposoby pozyskiwania informacji, którymi w badaniach sondażowych mogą być: ankieta pocztowa, wywiad bezpośredni, wywiad telefoniczny, analiza dokumentów oraz echniki statystyczne. Istotne znaczenie mają także trafnie dobrane i właściwie opracowane narzędzia badawcze, którymi przede wszystkim są wystandaryzo-J^vanc kwestionariusze ankiety i wywiadu, skale pomiarowe jak i merytoryczne

kompetencje badacza.

173