Piotr Sztompka Rewolucje, szczytowy przejaw zmiany społecznej (10)

wyszczególnić niektóre z. warunków im sprzyjających; jednakże lepsze zrozumienie lęgu, kiedy dokładnie mogą one zajść, jest nadal sprawi} przyszłości” (Goldstone, 1982: 205).

Można jednak wskazać na hardziej fundamentalne, ontologiczne przyczyny tej mc przewidywalności. Być może w tej dziedzinie przewidywanie jest nie tyle trudne, co z. zasady niemożliwe. (I) Wydarzenia rewolucyjne zależą od działań podejmowanych przez masy jednostek, zachodzą jako łączny efekt niezliczonych pojedynczych decyzji. Każda z. lycli decyzji jest podejmowana przez jednostki działające w swoistej sytuacji biograficznej i społecznej, a przecież każda z tych jednostek jest przynajmniej w minimalnym stopniu nieobliczalna, kapryśna, niezdeterminowana w podejmowaniu swoich decyzji. W ten sposób wydaje się, że w połączonej skali makro „chaos”, w rozumieniu nauk przyrodniczych, panuję i tu, uniemożliwiając jakiekolwiek dokładne przewidywanie. (2) Przewidywanie jest trudne, ponieważ mobilizacja i koordynacja działań rewolucyjnych wymaga silnych przywódców, a pojawienie się przywódców o wystarczającym talencie, randze i charyzmie jest w du-    BIBLIOGR AI' IA

żym stopniu tajemnicą genetyki. (3) Zjawisko rewolucji zawiera w sobie liczne procesy (wzrost niezadowolenia i żądań zmiany, mobilizacja mas, reakcje utrwalonych w systemie elit. naciski zewnętrznych potęg, aby wymienić tylko kilka z nich). Mimo że każdy z nicli

może być regularny, wyjaśnialny przez teorię i nawet do pewnego stopnia przewidywalny,    Bibliografia zawiera i

w konkretnej, unikalnej kombinacji, w ich przecięciu się w określonym momencie dzieją*    niecznie są cytowane i

wym, procesy te wytwarzają nieredukowalne do nich samych novum, jakościowo nowe zjawisko nie dające się wyjaśnić lub przewidzieć za pomocą jakichkolwiek cząstkowych.

teorii. (4) W przypadku rewolucyjnych zmian społecznych kolista logika zwrotności i sa« i Aberle David (1966): I' modestrukcyjncgo proroctwa jest szczególnie bezwzględna. Gdyby teoria umożliwi h* i Abrams Philip (1982): , ł a przewidywania, fakt przewidzenia rewolucji zostałby z pewnością wzięty pod uwagę    Adam Barbara (1988):«

przez obrońców starego reżimu, którzy w tym momencie nadal mieliby jeszcze wystarcza-    M. Young, T. Sclmll

jącą siłę, aby sparaliżować rewolucję i uniemożliwić jej zwycięstwo, tym samym falsyfikat* f Adam Barbara (1990): jąc swoim działaniem przepowiednię. W ten sposób otrzymujemy paradoks: teoria rewoliw j Adamson M., Borgos S cji jest niemożliwa, ponieważ gdyby dostarczała przewidywań, zostałyby one z pewnością    ted States, Roulledg

sfalsy fi kowane przez późniejsze wydarzenia; jeżeli nie będzie dostarczała przepowiedni, | Addis Laird(1968): llist nie będzie w ogóle teorią. Być może wszystko, czego w tej dziedzinie możemy oczekiwać Addis Laird (1969): Tl po tak zwanych teoriach rewolucji, to interpretacje post factum, lepsza konceptualna orgie    beck (red.): Readin,

nizacja złożonego doświadczenia historycznego i nieco ulepszona orientacja w chaosie zda*    s. 317-335.

rżeń. Samo w sobie byłoby to już wielkim osiągnięciem intelektualnym.    | Alexander Jeffrey G. (

(t. 2: Theoretical l,<> Alexander Jeffrey ('. (r Alexander Jeffrey C. ( Jeffrey C. AlexamU York, s. 49-77. Alexander Jeffrey C. ( New York.

Alexander Jeffrey C. ( Handhook ofSociol Alexander Jeffrey C. (I ofreason in the Iwet gress, Unwin Hymn Alexander Jeffrey C\ (I