31
2. Dziwna siła - motywacja podróży
dotychczasowych rozważań wynika, że kształt i struktura produktu
turystycznego nie jest we wszystkich przypadkach taka sama. Co
więcej - różni się zasadniczo między sobą wpływając na rodzaje i zakres działania przedsiębiorstw obsługujących turystów.
Widzimy, że produkt może być kształtowany na podstawie istniejących warunków naturalnych (stanowiących atrakcję turystyczną), ale także niezależnie od tych warunków. Cóż więc kształtuje produkt Zgodnie z założeniami ekonomicznymi kształtuje go popyt i ceny i to jest prawdą. A co wobec tego wpływa na popyt turystyczny? Tym czynnikiem są motywacje podróży. Motywacje podróży, które można umacniać i rozwijać, stanowią bowiem potężną siłę, wokół której organizuje się podaż. Motywacje, bądź inaczej cele podróży, są rozmaicie ujmowane przez różnych autorów. Np. A. Buli proponuje rozróżniać jedynie cele rekreacyjne i biznesowe13.
My poszerzymy nieco tę klasyfikację i wyodrębnimy cztery podstawowe motywacje podróży będące źródłem kreowania produktu turystycznego i rozwoju podaży. Są to:
1) wypoczynek bierny i poprawa zdrowia,
2) wypoczynek czynny (wyjazdy poznawcze - przyroda, kultura),
3) uczestnictwo w wydarzeniach sportowych, religijnych, kulturalnych, naukowych,
4) biznes i konferencje.
Cel podróży oraz potrzeby nabywcy, motywacje i poszukiwanie korzyści uważa V. Middleton za podstawowe kryteria segmentacji rynków w turystyce 14.
Dwa pierwsze motywy uprawiania turystyki wynikają z chęci i konieczności wykorzystania zasobów naturalnych, w pozostałych przypadkach walory naturalne środowiska nie muszą odgrywać zasadniczej roli.
ad 1) Podstawowym celem tego typu podróży jest pobyt w stałym miejscu i ewentualne zwiedzanie okolic. Przykładem jest tu przede wszystkim turystyka nadmorska, zarówno w kraju (Sopot, Kołobrzeg, Krynica Morska),
13 A. Buli, The economics oftravel and tourism, Wiley Halsted Press, 1992, s. 12.
14 V. T. C. Middleton, Marketing ..., op.cit. s. 78.