PZK024

24 PSYCHOLOGIA ZACHOWAŃ KONSUMENCKICH

Prawo bliskości Rycina 1.6

Tworząc określone bodźce, można manipulować kontekstem zewnętrznym, a wpływając na doświadczenie człowieka, można manipulować kontekstem wewnętrznym. Bardziej wyczerpującą analizę podejścia do spostrzegania jako tworzenia rzeczywistości, nazywanego konstruktywizmem, przedstawia między innymi Neisser (1967) i Falkowski (2000).

Poniżej prezentujemy podstawowe prawa dotyczące tworzenia postaci z elementów występujących w polu spostrzeżeniowym oraz ich ilustracje rysunkowe.

1. Prawo bliskości stwierdza, że elementy położone blisko siebie w porównaniu z innymi, bardziej oddalonymi elementami tworzą figurę. To prawo ilustruje

X    X    X    X    X    X    X

X    X    X    •    X    X    X

X    X    •    •    •    X    X

X    •    •    •    •    •    X

X    X    •    •    •    X    X

X    X    X    •    X    X    X

X    X    X    X    X    X    X

Prawo podobieństwo

mmmmm Rycina 1.7 mmmmmi

rycina 1.6, na której różne odległości między kropkami powodują spostrzeganie albo pionowych albo poziomych linii.

2.    Prawo podobieństwa określa to samo, co prawo blikości, ale w stosunku do podobnych elementów. Elementy podobne do siebie tworzą zatem odrębną figurę. Taką sytuację tworzenia figury przedstawia rycina 1.7, na której wyraźnie widać, jak zamiana niektórych „x” na czarne kółka organizuje spostrzegane bodźce.

3.    Prawo domykania stanowi, że system percepcyjny dodaje brakujące elementy i zamyka kształt niekompletnej figury. Rycina 1.8 przedstawia iluzoryczny kontur trójkąta.

Iluzoryczny kontur trójkąta mm Rycina 1.8 mm