Przyczyną tego zjawiska jest fakt, że dodanie kwasu solnego zwiększa stężenie jonów oksoniowych. Kwas węglowy jest zdysocjowany słabiej niż kwas solny, a ponieważ jest słabym elektrolitem, zwiększenie stężenia H* powoduje - zgodnie z prawem działania mas - cofnięcie równowagi jego dysocjacji w kierunku cząsteczki niezdysocjowanej (C02 • P^O). Po osiągnięciu odpowiedniego stężenia cząsteczka ta rozkłada się z wydzieleniem gazowego C02.
2. Chlorek amonu jest solą mocnego kwasu i słabej zasady. Dodanie do roztworu NH4C1 roztworu mocnej zasady (NaOH) zwiększa stężenie jonów OH-. Analogicznie, jak w poprzednim przypadku, powoduje to przesunięcie równowagi reakcji dysocjacji w lewo:
NH3 • H20 *=» NHJ + OH-W układzie zachodzi więc reakcja:
NH4C1 + NaOH-» NaCl + NH3 • H20
NH4 + OH-->NH3-H20
Powstaje większa ilość wolnego amoniaku (część jest już obecna w roztworze NH4C1 wskutek hydrolizy soli).
Doświadczenie 4. (str. 89) Zabarwienie przykładowych wskaźników kwasowo-zasadowych w różnych środowiskach
a) Przygotuj trzy zestawy po trzy probówki. Do probówek pierwszego zestawu wiej po kilka mili-litrów roztworu kwasu solnego, do probówek drugiego - tyle samo wody destylowanej, a do probówek trzeciego - roztworu wodorotlenku sodu. Do pierwszej probówki każdego zestawu dodaj po kilka kropel roztworu fenoloftaleiny, do drugiej - roztworu oranżu metylowego. Obserwuj zachodzące zmiany. Odczyn roztworów w trzeciej probówce każdego zestawu zbadaj za pomocą papierka uniwersalnego - sprawdź jego kolor (najlepiej po wyschnięciu).
b) Do dwóch niewielkich zlewek wiej po kilkadziesiąt cms herbaty. Następnie do pierwszej zlewki dodaj roztwór kwasu solnego, a do drugiej - roztwór wodorotlenku sodu. Obserwuj zachodzące zmiany.
Zapisz w zeszycie obserwacje (w formie tabelki) i wnioski.
Obserwacje
a) Zabarwienie wskaźników w poszczególnych roztworach
1: HCI |
II: H20 |
III: NaOH | |
Fenoloftaleina |
bezbarwny |
bezbarwny |
malinowy |
Oranż metylowy |
czerwony |
żółty |
żółty |
Papierek uniwersalny |
czerwony |
żółty |
niebieski |
68