skanuj0113 (Kopiowanie)

W przykładzie przedstawionym na ryc. 9.54 Ra wynosi 3,6, a więc wodzi, że dzięki odpowiedniemu procesowi technologicznemu przy 3-tnym zwiększeniu dawki, 3,6-krotnie przedłużył się czas jej oddziałyv w organizmie.

Należy zwrócić uwagę, żc iloraz przedłużenia jest niezależny od da\» i dostępności biologicznej (F) substancji leczniczej, a wskazuje, w j*t sposób zastosowany proces technologiczny wpłynął na przedłużenie czasu przebywania substancji leczniczej w organizmie.

Ilorazy te mogą być obliczone nie tylko ze stężenia w osoczu, lecz takżo z ilości wydalonych z moczem.

9.12.1. Pozajelitowe postacie leku o przedłużonym działaniu

Postacie leku o przedłużonym działaniu podaje się pozajelitowo najczęścr we wstrzyknięciach domięśniowych, rzadziej podskórnych (insulina). Przedłużone działanie uzyskuje się najczęściej przez spowolnienie procesu uwalJ niania, rzadziej hamowanie procesu wchłaniania przez równoczesne pfrj danie leków zwężających naczynia krwionośne. Zahamowanie wydal'^-' wymaga podania drugiego leku.

Czynniki wpływające na szybkość wchłaniania substancji leczni"-z tkanki mięśniowej zostały omówione w rozdz. 9.6.2.

Szybkość uwalniania zależy od postaci leku, a czas działania przedłuża się w następującej kolejności:

1.    Roztwór wodny.

2.    Roztwór wodny z dodatkiem substancji wielkocząsteczkowych, zwię- ■ kszających jego lepkość.

3.    Zawiesina wodna.

4.    Zawiesina wodna z dodatkiem substancji wielkocząsteczkowych (hy-B drożeli) zwiększających lepkość.

5.    Roztwór olejowy.

6.    Emulsja W/O lub W/O/W.

7.    Roztwór olejowy z dodatkiem mydeł kationowych, zwiększających ® lepkość.

8.    Zawiesina olejowa.

9.    Zawiesina olejowa z dodatkiem mydeł kationowych, zwiększających | lepkość.

10.    Nanokapsułki, liposomy.

11.    Tabletki do implantacji (implantaty).

W tabeli 9.14 przedstawiono zasady otrzymywania pozajelitowych po- ] staci leku o przedłużonym działaniu wraz z przykładami ich wykorzystania. 1

Mechanizmy powodujące spowolnienie uwalniania przedstawione zostały na ryc. 9.55. Szybkość rozpuszczania, zwłaszcza w przypadku zawiesin, jest uzależniona od rozpuszczalności substancji, lepkości środo- ; wiska, współczynnika podziału, a także wielkości cząstek oraz ich odmiany krystalicznej.

224 Zarys biofamacjt

Zasady otrzymywania Icków o przedłużonym działaniu do podawania pozajelitowego

Sposób uzyskania przedłużonego działania	Sposób postępo-	Substancja pomocnicza	Przykład wykorzy-
Interakcja	Zwężenie naczyń	Norepinefryna	Leki miejscowo znic-
farmakologiczna	krwionośnych w miejscu wstrzyknięcia	Efedryna	czulającc, heparyna
	Hamowanie wydalania przez nerki	Probenecyd	Penicylina benzylowa
Modyfikacja	Wytworzenie		Penicylina prokaino-
chemiczna	trudno rozpuszczalnych soli lub		wa, kaprynian flufena-zyny, heptanian testosteronu, insulina pro-taminowo-cynkowa
Modyfikacja	Dobór rozpusz-	Olej do wstrzyki-	Hormony steroidowe
technologiczna postaci leku		waó Glikol propylenowy lub glikol polioksyetylenowy	Wytrącanie się w pos-staci mikrokrystalicznej substancji leczniczej w tkankach na skutek rozcieńczenia wodą: steroidy, prokaina (zasada)
	Zmiana lepkości	Sól sodowa	Heparyna, gonadotro-
	roztworów wodnych	karboksymctylo-celulozy, poliwiny-lopirolidon	tropina, insulina
	Wytworzenie emulsji	Emulgatory	Barbiturany, metotreksat
	Wytworzenie za-	Bufory, sole	Insulina semilentc
	wiesiny wodnej	CoŁi	lente ultralente
	Wytworzenie zawiesiny olejowej	Pleja do wstrzy-	Klimaren
	Zmiana lepkości zawiesin olejowych	Monostearynian glinu	Witamina B12
	Zaadsorbowamc	Fosforan glinowy	Anatoksyna błonicza,
	substancji leczni-	wodorotlenek	anatoksyna tężcowa
	leczniczej	glinowy	ACTH prolongatum
	Zamknięcie sub-	Polimery,	Antygeny,
	stancji leczniczej w nanokapsulcc (polimeryzacja kropelkowa) lub liposomie Wytworzenie tabletek do implantacji	fosfolipidy	y-globulina Hormony anaboliczne do celów weterynaryjnych

Pozanaczyniowe podawanie leków 225

15 — Zarys biofarmacji