przemiana zmierzająca do zminimalizowania skutków działania tego czynnika i osiągnięcia nowego stanu równowagi.
Równowaga
„przesunięta w lewo"
(wzrost stężeń substratów)
dodanie produktu usuwanie substratu • ogrzewanie układu, w którym przebiega reakcja egzotermiczna chłodzenie układu, w którym przebiega reakcja endotermiczna obniżenie ciśnienia w układzie, w którym przebiega reakcja, dla której: Vsubst(at<Jw > Vpiodutt6iv
wzrost ciśnienia w układzie, w którym przebiega reakcja, dla której:
„przesunięta w prawo
(wzrost stężeń produktów) dodanie substratu usuwanie produktu ogrzewanie układu, w którym przebiega reakcja endotermiczna chłodzenie układu, w którym przebiega reakcja egzotermiczna wzrost ciśnienia w układzie, w którym przebiega reakcja, dla której: V > V
substratów produktów
obniżenie ciśnienia w układzie, w którym przebiega reakcja, dla której. V . .. < V ,. ,
Warto pamiętać, że katalizator nie wpływa na położenie stanu równowagi, a jedynie skraca czas potrzebny na osiągnięcie tego stanu.
Pamiętaj! Reguła przekory nie jest stosowana w przypadku, gdy:
■ następuje zmiana ciśnienia, a w trakcie reakcji nie następuje zmiana objętości produktów i substratów;
■ następuje zmiana temperatury, a reakcji nie towarzyszy żaden efekt cieplny.
Zastanówmy się, co się dzieje w butelce gazowanej wody mineralnej. Rozważmy reakcję: : CO„_, + KO,., AH > 0
Z(g)
'2WW
Obserwacje i wnioski | |
Obserwacja: W czasie ogrzewania butelki : wody mineralnej można zauważyć wydzielający się bezbarwny gaz. |
Obserwacja: W czasie otwierania butelki j wody mineralnej można zauważyć wydzie-łający się bezbarwny gaz. |
Wniosek: Układ reaguje na ogrzewanie pochłanianiem dostarczonego ciepła (równowaga przesuwa się w prawo, w kierunku : tworzenia produktu gazowego). |
Wniosek: Układ reaguje na zmniejszają- i ce się ciśnienie jego zwiększeniem (rów- i nowaga przesuwa się w prawo, w kierunku ' tworzenia produktu gazowego). |
W N >• j ń |
4 i * | |
5 i \ |
W| |
i* 1 * |
£3 13.2.1. Przeprowadzono reakcję egzotermiczną w temperaturze 200°C:
^2(e) + ■" ~
Podziel poniższe twierdzenia na prawdziwe'i fałszywe, uzupełniając tabelę.
A) Po podniesieniu temperatury równowaga reakcji przesuwa się w prawo.
B) Po podniesieniu temperatury równowaga reakcji przesuwa się w lewo.
C) Po zmniejszeniu ciśnienia równowaga przesuwa się w lewo.
D) Po zwiększeniu stężenia A2 równowaga przesuwa się w prawo.
E) Po zwiększeniu stężenia B równowaga przesuwa się w lewo.
F) Po usunięciu części produktu A2B równowaga przesuwa się w lewo.
G) Po usunięciu części produktu A2B równowaga przesuwa się w prawo.
Twierdzenia prawdziwe
Twierdzenia fałszywe
£3 13.2.2. Poniżej podano pewne informacje dotyczące reakcji odwracalnej i nieodwracalnej.
Zaznacz krzyżykiem poprawne stwierdzenia w odniesieniu do danego typu reakcji.
Reakcja odwracalna
Reakcja nieodwracalna
~h
1. Przekształcenie produktów w substraty zachodzi w niewielkim stopniu.
2. W trakcie tej reakcji stężenie substratu nigdy nie osiąga wartości zero.
A + B:
A + B-
:C + D •C + D
X
X
produkt
substrat