wyczesany słownik4

Mina, lipa, klops... Na wpadki, problemy, czynniki ograniczające zawsze mieliśmy słowa tyleż krótkie, co ładne. Nowość na rynku, czyli „ryfa”, podoba mi się jednak wyjątkowo. Na początek komentarz sportowy zrezygnowanego kibica: „Małysz leci jeszcze na resztkach formy. A największa ryfa będzie, jak zwali w Salt Lalce” (to jeszcze słowa z 2002 roku). Cóż, z kolei niezłą ryfą dla Małysza długo byli polscy kibice, jeśli tak mogę powiedzieć. „Na ryfę” można bowiem zo-„ ~ ■.    stać wyprowadzonym, wpaść - zupełnie jak na rafę. Naciąć

hiLbiylptcOfió-. się, natknąć. Może też „być ryfą” to coś, co nam utrudniło życie. „Skoro nikt tego nie miał i wiele osób prosiło o adres albo o przesłanie mailem, to udostępniłem. Więc jeśli ten program to ryfa, to bardzo przepraszam, ale co złego, to nie ja” - tłumaczy się jeden z użytkowników listy dyskusyjnej poświęconej komputerom. Z kolei użytkownik internetowego pamiętnika pvq.blog.pl wyznaje: „(...) za szybko robi się ciemno, nie mam nic do roboty. I wogle ryfa. Cały dzień przed kompem przy włączonym radiu - jak tak dalej pójdzie, to stracę wzrok, słuch i figurę” (pisownia oryginalna). „Ryfą” może być więc nawet stan ogólnej niemocy czy bezsensu.

„Ryfa” nie ma nic wspólnego z wycieczką naTeneryfę, chociaż urodziła się mniej więcej w tym samym czasie co popularność Wysp Kanaryjskich wśród Polaków. Urodziła się na nowo, bo jeśli ktoś pilnie śledził klasykę narodową, mógł już się z tym słowem zetknąć. Otóż w Chłopach Reymonta ojciec jednego z bohaterów był-cytuję-„ryfa i bufon". Jeden z czytelników „Słownika...” uważa z kolei, że „ryfa” pochodzi od charakterystycznej miny („podkówki”) Ryfld, bohaterki wiersza Ballady i romanse Broniewskiego. Podobno „ryfa” pojawiała się również w pamiętnikach, ale zawsze w odniesieniu do osoby: jako „ten ryfa”. Jednak ślady starego znaczenia „ryfy” zostały nieco zatarte. W Słowniku etymologicznym języka polskiego Brucknera znalazłem krótki opis: „ryfa -z niem. Reifen”. Ale niemieckie Reifen to po prostu „dętka”, „obręcz” lub „opona”, a tego raczej trudno użyć w odniesieniu do człowieka. Już prędzej koresponduje to Reifen z nowym znaczeniem odkurzonej „ryfy”. Dętka? Coś w tym

jest. A może o bufonie też mówiło się kiedyś jako o „dętce”, bo taki był napompowany?

„Ryfa” to miłe słówko, bo używają go wszyscy. Nie. jest środowiskowa w żadnym calu. Student, sprzedawca, hip-hopowiec i panienka z dobrego domu - wszyscy wpadają wżyciu na ryfę. „Zajawka” dzieli, ale „ryfa” jednoczy. Zainteresowaniami się rozmijamy, ale kłopoty wszyscy mamy takie same.

QQQ

Słówko to pozwalam sobie zadedykować uczestnikom i zwycięzcom „Idola”, tudzież pochodnych mu programów w telewizji. Kojarzy mi się bowiem ono z plastikiem polskiego przemysłu muzycznego, gdzie najbardziej liczą się „groovy”, „feelingi”, wokalista musi mieć „flow”, a sekcja rytmiczna -dobry „drive”. A nade wszystko z tym, że gdy tylko pojawia się obiecujący młody człowiek, lasuje mu się w głowie, mówiąc, żc jest wspaniałym wokalistą, i nie zwraca wcale uwagi na to, jaką ten człowiek ma osobowość. Chociażby był bowiem największym profesjonalistą, a osobowści by nie miał, pozostanie w kręgu Sandomierza. „Sandomierz” to nic innego jak „sound” (ang. „brzmienie, dźwięk”, w użyciu: „stary, ale był Sandomierz!”), śmiesznie spolszczone słowo, używane przez kiepskich szansonistów i muzyków marzących o wielkiej karierze, a tymczasem grających po małych miasteczkach wakacyjne reklamowe chałtury dla producentów komórek lub napojów gazowanych. Dla nich świat to wciąż wymiatanie na wiośle, picie Jasia wędrowniczka”, a ulubione płyty to - dla przykładu - „Cyferki” (91250 grupy Yes), „Paranoik” (.Pamnoid Black Sab-bath) czy „Baranek" (The Lamb Lies Down On A Broadway G c-nesis). Przetłumaczyli sobie angielską rzeczywistość na polski. I taki sposób myślenia pozostał. Mówi się „przylukać”