223

6.1. automatyka zabezpieczeniowa

zadziałanie zabezpieczeń, gdyż zwarcia te mogą być odbierane jako zwarcia odległe (poza strefą ochrony).

Duża skuteczność działania zabezpieczeń bezzwłocznych występuje w liniach współpracujących w układzie blokowym z transformatorem. Z czasem bezzwłocznym są wyłączane zwarcia w linii oraz w znacznej części zwarcia wewnętrzne w transformatorze.

Linie zasilane dwustronnie, pracujące równolegle lub w zamkniętym pierścieniu, powinny być wyposażone w zabezpieczenia nadprądowe zwłoczne uzupełnione o przekaźniki kierunkowe, blokujące wyłączenie linii w przypadkach przepływu energii od linii do szyn zbiorczych.

W złożonych układach elektroenergetycznych, w których zabezpieczenia nadprądowe nie spełniają wymogów dotyczących czasów działania, wybiórczości, czułości czy szybkości działania stosuje się zabezpieczenia odległościowe. Są to zabezpieczenia grupujące różnorodne przekaźniki (rozruchowe, mierzące, kierunkowe, czasowe, nastawcze, pomocnicze), służące do eliminacji zwarć międzyfazowych oraz doziemnych, głównie w liniach elektroenergetycznych, ale mogą być stosowane również do zabezpieczeń innych elementów systemu, jak transformatory czy generatory.

Zabezpieczenia odległościowe, przeznaczone do stosowania w sieciach średnich napięć, wyposaża się przeważnie w człony rozruchowe nadprądowe. Przekaźniki odległościowe stosowane w sieciach 110 kV i wyższych napięć mają człony rozruchowe podimpedancyjne, reagujące na zmniejszenie się impedancji linii dla składowej zgodnej, wyrażonej ilorazem określonej wartości napięcia i prądu linii. Wartość impedancji jest miarą odległości od miejsca zainstalowania zabezpieczenia do miejsca zwarcia, określaną przez człony mierzące zabezpieczenia.

Czas działania zabezpieczeń nastawia się w zależności od wartości impedancji linii (odległości do miejsca zwarcia). Wyróżnia się zazwyczaj trzy strefy działania (rys. 6.6):

—    pierwszą, z czasem działania bezzwłocznym (0,03 — 0,08 s), obejmującą ok. 85% długości linii zabezpieczanej, a w liniach wyposażonych w automatykę SPZ — 115% długości linii;

—    drugą, z czasem działania ok, 1 s, lecz nie krótszym niż 0,4 s, obejmującą całą linię zabezpieczaną oraz szyny stacji przeciwległej, przez co uzyskuje się rezerwowanie zabezpieczeń innych linii zasilanych z tej stacji; strefa ta powinna być możliwie jak najdłuższa, lecz aby zachować selektywność działania nie może obejmować swym zasięgiem fragmentów linii chronionych drugą strefą zabezpieczeń odległościowych dalszych odcinków, lub czas działania powinien być odpowiednio długi;

—    trzecią, z czasem działania ok. 1,1^2 s, o długości ograniczonej jedynie zasięgiem (czułością) członu rozruchowego.

Działanie zabezpieczenia w pierwszej i drugiej strefie ochrony jest

223