34 (59)

Konstytucja i inne źródła prawa konstytucyjnego

poprawek do konstytucji, z tego jedenaście jeszcze w XVIII wieku) proces adaptacji konstytucji do zmieniającej się rzeczywistości jest dokonywany przez orzecznictwo sądowe, zwłaszcza orzecznictwo federalnego Sądu Najwyższego.

21. Dzisiaj, po ponad dwustu latach rozwoju nowożytnego konstytucjonalizmu i na tle blisko tysiąca uchwalonych w tym czasie konstytucji można powiedzieć, że konstytucja jest to:

-    akt prawa pisanego o najwyższej mocy prawnej w systemie prawnym danego państwa.

-    akt określający podstawowe zasady ustroju państwa, regulujący ustrój naczelnych organów (władz) państwa, zakres ich kompetencji i wzajemne relacje (a w państwach złożonych, federacjach, także zakres kompetencji i relacje wzajemne między federacją a jej składnikami - stanami, krajami, republikami, kantonami) oraz formułujący podstawowe prawa, wolności i obowiązki jednostki,

-    akt uchwalany i zmieniany w' szczególnej procedurze, trudniejszej niż procedura uchwalania czy zmieniania ustaw zwykłych.

Konstytucja pełni oczywiście rozmaite funkcje, które się ze sobą łączą i przeplatają w praktyce jej funkcjonowania. Nie zapominając o politycznej, ideologicznej czy symbolicznej funkcji konstytucji i podkreślając fakt. że współczesną konstytucję powinno się traktować jako zobiektywizowany w'yraz pewmego systemu wartości -podstawow-ych dla funkcjonowania całego państwa i społeczeństwa - należy się skoncentrować na funkcji prawnej konstytucji. W tej perspektywie konstytucję należy - za Stefanem Rozmarynem - określić mianem „ustaw-a zasadnicza państw-a”.

II. Cechy konstytucji jako ustawy zasadniczej

22.    Konstytucja jest ustawą, bo uchwalana jest przez parlament jako najwyższego ustawodawcę. Do konstytucji odnoszą się więc wszystkie ogólne cechy ustawy -jest ona aktem normatywnym (formułującym normy prawne) i powszechnie obowiązującym. Konstytucji przysługują jednak pewne cech £ specyficzne, które odróżniają ją od ustaw zwykłych i pozwalają na określenie jej juko ustawy zasadniczej p a ń s t w' a. Jak wskazywał już Stefan Rozmaryn, cechami tymi są: szczególna treść, szczególna forma oraz szczególna moc prawna konstytucji.

23.    Szczególna treść konstytucji polega na zakresie (szerokości) regulowanych przez nią materii i na sposobie (głębokości, szczegółowości) regulowania tych matem.

Zakres materii regulowanych konstytucją ma charakter uniwersalny w tym sensie. że współczesna konstytucja reguluje całokształt kwestii ustrojowych państwa. Jak już wspomniałem wcześniej, oznacza to zbudowanie treści konstytucji wokół trzech podstawowych zagadnień:

1: określenia ogólnych zasad ustroju państwowego.

2i określenia ustroju naczelnych organów (władz) państwa, zakresu ich kompetencji i relacji wzajemnych,    «

3) określenia podstawowych praw, wolności i obowńązków' jednostki.