CCF20090831033

42 Przedmowa

42 Przedmowa

wyobrażeniu, przeciwko owej „dobrej znajomości⁴'; wiedza jest działalnością jaźni ogólnej (des allgemeinen Selbsts) i czymś, w czym jest zainteresowane myco znane, nie jest jeszcze dlatego, że jest znane, czymś poznanym. Zakładać przy poznawaniu, że coś jest znane, i tym się zadowolić, jest najpospolitszym złudzeniem, a zarazem wprowadzaniem w błąd in-29 nych. Taka wiedza, chociażby to, co uważa za znane, odwracała na wszystkie strony, nie może, sama nie wiedząc dlaczego, ruszyć w ogóle z miejsca. Podmiot i przedmiot itd., Bóg, przyroda, rozsądek, zmysłowość itd., wszystkie te pojęcia zostają na ślepo założone jako znane i obowiązującej i stanowią pewne stałe punkty, od których się wychodzi i do których się z powrotem (7 dochodzi.! Cały ruch dokonuje się między tymi punk-*' tami, które pozostają w bezruchu, i dlatego dokonuje / się tylko na ich powierzchni^ Toteż pojmowanie i spraw-! dzanie polega tu na stwierdzeniu, czy to, co się o tych pojęciach mówi, każdy człowiek odnajduje w swoim wyobrażeniu, czy każdemu wydaje się ono właśnie takim, czy jest każdemu jako takie dobrze znane, Czy też nie.

Już samo analizowanie jakiegoś wyobrażenia, takie jakie było zazwyczaj uprawiane, nie było niczym innym, jak tylko zniesieniem tej jego formy, jaką jest znajomość z nim. Rozłożenie jakiegoś wyobrażenia na jego pierwotne elementy jest powrotem do tych jego momentów, które nie mają przynajmniej formy czegoś zastanego, lecz stanowią bezpośrednią własność (Eigentum) jaźni. \ Co prawda, analiza ta dochodzi jedynie do myśli, które same są określeniami znanymi, zakrzepłymi i pozbawionymi ruchu. Ale momentem

istotnym jest tu to, co zostało oddzielone ¹, nierzeczy-wistość sama. Tylko dzięki temu bowiem, że to, co konkretne, rozkłada się [na elementy] i czyni się czymś nierzeczywistym, jest ono czymś, co jest w ruchu. Czynność oddzielania to siła i praca rozsądku, tej największej i najbardziej zadziwiającej potęgi, a ściślej mówiąc, potęgi absolutnej. Zamknięty w sobie i pozostający bez rucHu krąg, który jako substancja utrzymuje razem wszystkie swoje momenty, przedstawia sobą stosunek bezpośredni i dlatego też nie jest czymś tak bardzo zadziwiającym. Natomiast to, że coś akcy-dentalnego jako takie, coś, co jest związane z czymś innym i tylko w tym swoim powiązaniu z czymś innym j'est rzeczywiste, wydobyte ze swego kręgu zyskuje własne istnienie ² i własną odrębną wolność — oto jest ogromna potęga negatywności (des Negatwen), ; energia myśli, energia czystego Ja^{3 4}. Śmierć--jeśli ! tak zechcemy nazwać ową nierzeczywistość—jest czymś najstraszliwszym, i żeby trwale zachować to, co umarło, na to trzeba największej siły. Piękno pozbawione siły nienawidzi rozsądku, ponieważ rozsądek wymaga od niego tego, do czego jest niezdolne ²■². Ale życiem ducha nie jest takie życie, które lęka się

1

Ściślej: to, co zostało -wyodrębnione jako wynik analizy (rozłożenia) wyobrażenia i co jako wyodrębnione nie posiada formy rzeczywistości,

2

Uzyskuje własne istnienie jako ogólność: rozciągłość jako uogólnienie rozciągłych przedmiotów, dobroć jako uogólnienie cechy dobroci u poszczególnych ludzi, itd.

3

Jest to pochwała rozsądku jako władzy tworzenia pojęć; oczywiście pojęć tylko formalnych, zewnętrznych w stosunku do rzeczy samej (patrz przypis na str. 17).

4

Aluzja do romantycznego kultu niepokalanego piękna (No-valis).