CCF20090831118

212 Samotmedza

rzeczy nie jest przedmiotem. Natomiast przedmiot pożądania jest tylko czymś samoistnym, ponieważ jest ogólną niezniszczalną substancją, płynną, sobie samej równą istotą. Jeśli samowiedza jest przedmiotem, to przedmiot ten jest w równej mierze i „Ja“, i przedmiotem.

W__ten..sposób istnieje już dla nas pojęcie ducha. Dla świadomości natomiast dalszą sprawą będzie doświadczenie, czym jest duch — owa absolutna substancja, którą przy całkowitej wolności i samoist-ności swego przeciwieństwa, mianowicie różnych dla I siebie istniejących. samo wiedz, stanowi ich jedność: j „Ja“, które jest „My“, i „My“, które jest „Ja“. Samowiedza jako pojęcie ducha staje się punktem zwrotnym dla świadomości, która, opuszczając mieniący się barwami pozór zmysłowego świata zjawiskowego i pustą ciemność nocy nadzmysłowego świata pozazjawisko-wego, wkracza w duchowy dzień teraźniejszej obecności (in den geisligen Tag der Gegenwart) ¹.

A. SAMOISTNOSC: 1 NIESAMOISTNOŚĆ SAMOWIEDZY;

PANOWANIE I NIEWOLA

Samowiedza istnieje sama w sobie i dla siebie tylko

0    tyle i tylko dzięki temu, że taką, tzn. samą w sobie

1    dla siebie, jest ona dla kogoś innego, albo inaczej mówiąc: samowiedza istnieje tylko jako coś, co zostało uznane. To pojęcie jedności samowiedzy w jej rozdwojeniu, pojęcie nieskończoności urzeczywistniającej się w samowiedzy ², jest splotem wielostronnym i wieloznacznym. Toteż poszczególne jego momenty należy po części dokładnie od siebie odróżnić, a po części w tym ich odróżnieniu ujmować i rozpoznawać zarazem jako nieodróżnione, czyli ujmować zawsze w ich przeciwstawnym sobie znaczeniu. Podwójne znaczenie odróżnionych momentów wynika z istoty samowiedzy, polegającej na tym, że jest ona nieskończona, albo że jest bezpośrednio przeciwieństwem' każdej przypisanej jej właściwości. Rozwinięcie pojęcia tej duchowej

1

Zostaje tu wytyczona dalsza i nieuchronna droga doświadczeń świadomości. Przedmiotem jej doświadczeń jest odtąd duch w całym królestwie swej prawdy (str. no).' Ale początkowo (w rozdziałach zatytułowanych: „Samowiedza” i „Rozum") będzie to jeszcze duch jako postać świadomości, w odróżnieniu od dalszych jego postaci, które są zarazem realnymi duchami (reale Gcister) i postaciami świata (Gcstalten einer Welt).

2

Odnoszenie się świadomości do przedmiotu jako czegoś zewnętrznego ma swoją granicę w przedmiocie. Samowiedza natomiast jako odnoszenie się świadomości do siebie samej, nie jest w istocie rzeczy ograniczona przez przedmiot,, jest czymś nieskończonym,. jest sama w sobie wszystkim, nie zawiera nic, co byłoby „inne“, jest „wszechrzecz ywlst ością". Nieskończoność ta jednak występuje tu jeszcze jako rozdwojona na dwie samowiedzc. Samowiedza ma się dopiero stać dla siebie tym, czym jest sama w sobie.