cywilneprawomalz7

334 XVI. Małżeńskie ustroje majątkowe

utrzymania, rozwoju duchowego i kulturalnego oraz wychowania dzieci. Należy przyjąć, iż podstawę do określenia pojęcia zwykłych potrzeb rodziny powinien stanowić poziom życia indywidualnie oznaczonej rodziny, co znajduje swoje uzasadnienie w warunkach intensywnego rozwoju gospodarczego.

Małżonkowie nie mogą w drodze porozumienia między sobą wyłączyć ani ograniczyć solidarnej odpowiedzialności w stosunku do zobowiązań już zaciągniętych, a także mających powstać w przyszłości. Nie ma jednakże przeszkód do tego, aby wyłączenie albo ograniczenie solidarnej odpowiedzialności małżonków zostało zastrzeżone w umowie z kontrahentem jednego z małżonków. Jedynie z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków postanowić, iż za zobowiązania, o których mowa wyżej, odpowiedzialny jest tylko ten małżonek, który je zaciągnął. Za ważne powody w tym przypadku należy uznać takie postępowanie jednego z małżonków w sprawach majątkowych, które ma cechy lekkomyślności, rozrzutności, nieudolności, które godzą w dobro rodziny i naruszają interesy współmałżonka. Orzeczenie sądu wyłączające odpowiedzialność solidarną małżonków nie może niweczyć skutków wcześniej zaciągniętych zobowiązań. Postanowienie sądu może być w każdym czasie uchylone w wyniku pojawienia się nowych okoliczności w odniesieniu do tych, które istniały w czasie wydania postanowienia.

i ⁹

I Czy możliwe jest ustalenie nierównych I udziałów w majątku wspólnym?

Ustalenia nierównych udziałów w majątków wspólnym nie można żądać w czasie trwania małżeńskiej wspólności majątkowej, a możliwe jest to jedynie w razie jej ustania. Stroną, wobec której kierowane jest żądanie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, jest współmałżonek, a gdy on nie żyje —jego spadkobierca. Żądanie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym może być zgłoszone w toku postępowania o podział tego majątku (art. 567 § 1 k.p.c.). Żądanie takie może być również zgłoszone w_t sprawie o rozwód lub separację, jeżeli złożono w tych postępowaniach wniosek o podział majątku wspólnego. Ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym można żądać także w oddzielnym postępowaniu wszczętym w trybie procesowym. Należy wyraźnie podkreślić, iż żądanie ustalenia nierównych podziałów w majątku wspólnym nie jest dopuszczalne po uprawomocnieniu

V’- w. r\\ j s Nkis.pł

postanowienia sądu o podziale tego majątku. Prawo żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym nie ma charakteru roszczenia majątkowego w znaczeniu art. 117 i nast. k.c. i dlatego nie ulega przedawnieniu.

Rozstrzygnięcie sądu o ustaleniu nierównych udziałów w majątku wspólnym dotyczy całego majątku i w konsekwencji wszystkich jego składników. Orzeczenie takie ma charakter konstytutywny i wywołuje skutek od chwili ustania spójności majątkowej.

10

Czy małżonek może domagać się zwrotu wydatków i nakładów z majątku wspólnego na jego majątek osobisty oraz zwrotu takich samych wydatków i nakładów ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny?

Zagadnienia rozliczeń między małżonkami w kwestii postawionej w pytaniu dotyczy art. 45 k.r.o. Przepis ten nie dotyczy rozliczeń z tytułu wydatków i nakładów poczynionych z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty współmałżonka. Podstawę materialnoprawną tych rozliczeń stanowić będą przepisy Kodeksu cywilnego, a w szczególności przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 405 i nast. k.c.). Rozliczeń,

0    jakich mówi art. 45 k.r.o., dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, ale można ich dokonać wcześniej (również w czasie trwania wspólności ustawowej), jeżeli wymaga tego dobro rodziny. Należy zgodzić się ze stanowiskiem, iż rozliczenia co do zwrotu wydatków i nakładów dokonuje się w zasadzie przy podziale majątku wspólnego i do czasu tego podziału nie ulegają one przedawnieniu. Mogą się pojawić trudności w rozgraniczeniu pojęć: „wydatki"’ i „nakłady”, ale wydaje się, że nie ma to większego znaczenia z uwagi na jednakowe potraktowanie przez ustawodawcę zarówno jednego, jak i drugiego pojęcia. Charakterystyczne jest to, iż obowiązkowi zwrotu nie podlegają wydatki i nakłady poczynione z majątku osobistego jednego z małżonków, jeżeli były to wydatki i nakłady konieczne

1    poniesione zostały na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Przedmiot majątkowy przynosić będzie dochód wtedy, gdy w konkretnych okolicznościach świadczy o tym jego przeznaczenie i wykorzystanie. Wydatki i nakłady będą konieczne, jeżeli są one niezbędne do utrzymania przedmio-' tu majątkowego w należytym stanie, obejmującym remonty, konserwację,