DSCN0373

41

40

41

40

więc rur i kabli ołowianych umieszczać w pobliżu pieca.

Ołów daje się dobrze spawać i lutować, lila powietrzu pokrywa się szarym tlenkiem, który chroni go przed działaniem wody i czynników atmosferycznych*

Ołów jest rozpuszczalny w kwasach znajdujących się w artykułach spożywczych, a ponieważ związki jego są silnie trujące, niedopuszczalne jest więc stosowanie naczyń ołowianych*

11. GTJH I MAG3TBZ

1 • Glin /aluminium/ jest najbardziej rozpowszechnionym ■ pierwiastkiem metalicznym w skorupie ziemskiej, otrzymanie go wymaga jednak skomplikowanych procesów elektrochemicznych* Otrzymano go po raz pierwszy w 1827 r* ale dopiero od 1854 r.

I zastosowano metodę elektrolityczną* Pierwsze wielkie huty glinu L powstały w końcu XIX wieku. Glin jest to lekki metal barwy sre-I brzystobiałe j, na powietrzu powleka się przezroczystą niewido-[ czną powłoką tlenku glinu, który zabezpiecza go przed korozją.

F Temperatura topnienia wynosi 660°C, masa właściwa /ciężar właś-| ciwy/ jest mała, około 2,7, własności wytrzymałościowe dość niskie, sprężystość mała, własności plastyczne dość dobre, daje się kuó, walcować i przeciągać* Gdy w czasie zgniatania utwardza się, można go zmiękczyć przez wyżarzanie w temperaturze 400°C* Baje się dobrze skrawać i polerować* Do chłodzenia glinu w czasie wiercenia ufywa się nafty. Glin odlewa się dobrze, choć duży skurcz /do 2%/ i zdolność rozpuszczania gazów utrudnia wykonywanie odlewów. Najlepiej jest go odlewać w formach metalowych*

Glin odznacza się dobrą przewodnością ciepła i elektryczności i dlatego w wielu wypadkach może zastąpić miedź przy produkcji naczyń, kotłów, chłodnic oraz przewodów elektrycznych. Przewodność właściwa wynosi około 33 m/flmm², a oporność właściwa 0,028A.mm²/m*

Glin jest odporny na kwasy znajdujące się w artykułach spożywczych i jest dozwolony jako tworzywo na naczynia, jednak soda i ługi działają nań silnie; również prąd elektryczny powoduje

drukarstwie; wchodzi on także w skład różnych stopów technicznych.

Cynk jest metalem niebieskoszarym o masie właściwej około , 7,1« temperaturze topnienia 419°C, jest kruchy, daje się do- ■ hrze obrabiać, wiercić, toczy za pomocą ostrych narzędzi; można go lutować, giąć i wyciągać cienkie druty; źle się obrabia drobnymi- a dobrze - grubymi pilnikami*

Struktura cynku jest grubokrys talie zna. kuje się w normalnej ? temperaturze trudno, lepiej - po ogrzaniu do 120°C* Przegrzany powyżej 200° staje się kruchy, przy dalszym ogrzaniu na powietrzu spala się, dając znaną farbę i środek leczniczy, tzw.biel cynkową*

Związki cynka są trujące, naczynia cynkowe i ocynkowane nie mogą więc być stosowane do przechowywania i ogrzewania produktów spożywczych /z wyjątkiem wody/* Blachę ocynkowaną odróżnię-my od cynkowej po charakterystycznym wyglądzie, przypominającym zamarzniętą szybę*

3* 0 ł ó w został wcześnie poznany w starożytności, gdyż stosunkowo łatwo wytapiał się z rudy zwanej galeną* Budy ołowiu często zawierały srebro, które umiano z nich wydzielać, Zazwyczaj razem z rudami tymi znajdują się również rudy cynku i stąd w okresie rozwoju przemysłu metali nieżelaznych produk* cja ołowin jest połączona z otrzymywaniem cynku i srebra* Ołóv jest metalem bardzo użytecznym, stosowanym dawniej w budownic^ twie do wyrobu rur wodociągowych i jako szczeliwo, w przemyślH maszynowym - zwykle w stopach z innymi metalami, w przemyśl^ ¹ chemicznym - jako tworzywo odporne na kwas solny i siarkowy, 1 elektrotechnicznym - jako materiał ochraniający kable, rurki ^ł izolacyjne i do wyrobu płyt akumulatorowych*

Z ołowiu wyrabiana jest farba rdżoochronna - minia* Kra jo# produkcja ołowiu zużywa rudy własne / cynków o -oł owi ane z małą zawartością srebra/ oraz odpady.

Ołów jest to metal ciężki, szary, bardzo miękki, błyszczą# o masie właściwej 11,3 i temperaturze topnienia 327°C* Baje s* łatwo przerabiać plastycznie na zimno. Można go walcować na -cienkie blachy, rury. Utwardza się przez dodatek antymonu /ó$ ło 5%/» W temperaturze około 100°C staje się kruchy,nie nalot