EMANCYPACJA 1 jpeg

sari

sgs

-ancypacja kobiet

; -:.vnouprawnienie, zrównanie kobiet z męż-r mami pod względem społecznym, politycz-obyczajowym. Hasto to zrodziło się na fali (©(-wiecznego demokratyzmu, idei równości mności wszystkich ludzi. W imię tego hasła • esiono pańszczyznę (emancypacja chło--: . zlikwidowano niewolnictwo Murzynów § Stanach Zjednoczonych itd.

Dominująca wówczas w Europie > kultura -eszczańska preferowała tradycjonalistyczny 'idei kobiety-matki, gospodyni i strażniczki ogniska domowego, zajmującej się pielęgno-waniem zasad religijnych i moralnych. Model -- oropagowany był w okresie > pozytywizmu rzez „starą prasę”. Pozytywiści zaś, zainspiro-i s.-.i m.in. głośnym dziełem > Johna Stuarta i a Poddaństwo kobiet (1869), stali się zwo-emikami i propagatorami ruchu emancypacyj-•ego. Główną rolę na tym polu odegrała > Eliza Orzeszkowa - autorka artykułu Kilka stów o kobietach (1870) i powieści Marta (1873). W obu tekstach upomniała się o umożliwienie kobietom wykonywania pracy zawodowej, na prawach równych z mężczyznami. Pewne bowiem zawody były zwyczajowo dla nich niedostępne (np. zawód sprzedawcy), w innych kobiety zarabiały znacznie mniej niż mężczyźni. Sprawa była o tyle istotna, że po uwłaszczeniu do miasta przeniosły się liczne rzesze „wysadzonej z siodła” szlachty i często kobiety musiały pracować na utrzymanie rodziny, zwłaszcza po śmierci męża (w sytuacji takiej znalazła się bohaterka Mady). Podobnie zagadnienie to ujmował > Aleksander Świętochowski.

Z pracą wiązała się kwestia wykształcenia kobiet. Dziewczęta pobierały naukę „na pensji", czyli w szkole żeńskiej, gdzie oprócz powierzchownie przyswajanych przedmiotów ogólnych uczono „talentów”: malarstwa, gry na fortepia-

K. is&t

SE

■Hj

i '■ '/dś

■PP

V.';>Ś^Ł

^tfw

I

' Av.- m

• ^;

Damskie wyśc/g/ rowerowe w 1868 r.