hist2

Znaczenie powstania

„ Przechodniu, powiedz współbraciom Ze walczyliśmy mętnie i umierali bez trwogi Ale z troską w sercu o losy Polski,

Losy przyszłych pokoleń - o Wasze losy. ”

(Tablica ku czci bohaterów Olszynki Grochowskiej)

-    przez 10 miesięcy Polacy stawiali czoła największej potędze militarnej Europy,

-    było lekcją polityczną - szlachta zrozumiała znaczenie sprawy chłopskiej,

-    opracowano nowatorskie plany strategiczne (Józef Bem, Ignacy Prądzyński),

-    car nie wysłał wojsk do Belgii, która uzyskała niepodległość,

-    działalność Wielkiej Emigracji,

-    wpływ na literaturę XIX wieku i kształtowanie świadomości narodowej.

58. Wielka Emigracja

I JEJ WPŁYW NA DZIAŁALNOŚĆ SPISKOWĄ NA ZIEMIACH POLSKICH

Europa wobec polskiej emigracji politycznej po Powstaniu Listopadowym (patrz analiza

źródeł, strona 308)

♦    udzielenie pomocy internowanym oficerom przez władze Prus i Austrii, a szykanowanie pozostałych powstańców,

♦    popularność politycznej emigracji wśród społeczeństw Europy - zwłaszcza we Francji, ale rządy Ludwika Filipa odnosiły się nieprzychylnie do Polaków,

♦    mniejsze grupy Polaków osiedliły się w Anglii, Hiszpanii, USA i innych państwach,

• ziemie polskie opuściło ok, 10 tys. ludzi.

Polityczne organizacje emigracyjne

♦    Komitet Narodowy Polski - 1831 r., założony w Paryżu przez Joachima Lelewela - walka

0    niepodległość Polski demokratycznej; współpraca z europejskimi ruchami rewolucyjnymi (Młoda Europa), pomoc dla emigrantów,

♦    Towarzystwo Demokratyczne Polskie - 1832 r. - Tadeusz Krępowiecki, Aleksander Pułaski -program „Mały Manifest" - Polska demokratyczna wyzwolona za sprawą powszechnej rewolucji - zniesienie stanów, równość, wspólnota własności * założenia utopijne - stąd podział na działaczy, którzy utworzyli Gromady Ludu Polskiego

1    liberałów, którzy przekształcili program na „Duży Manifest TDP” (1836 r.) - Wiktor Heltman - niepodległa, republikańska Polska w granicach przedrozbiorowych - swobody polityczne, uwłaszczenie chłopów, ale zachowanie własności szlacheckiej; prężna działalność emisariuszy, iKM

ł Gromady Ludu Polskiego - 1835 r. - Stanisław Worcell - wyzwolenie Polski poprzez powstanie - zniesienie własności, wspólnota majątkowa - hasła utopijne,

♦    Obóz „Hotelu Lambert” - książę Adam Czartoryski - Polska wyzwolona przy wykorzystaniu konfliktu mocarstw, jako monarchia konstytucyjna - zniesienie pańszczyzny, uwłaszczenie; ożywiona działalność dyplomatyczna, naukowa (Biblioteka Polska w Paryżu), mecenat nad artystami.

<r

Znaczenie Wielkiej Emigracji

-    podjęto problem uwłaszczenia chłopów i wciągnięcia ich do walki - rozpoczęto przez h

emisariuszy agitację na ziemiach polskich,    ⁴

-    współpraca z rewolucyjnymi ośrodkami w Europie i na ziemiach polskich,

-    wpływ na literaturę romantyzmu (Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński) - podtrzymywanie ducha narodowego,

-    rozwój kultury' polskiej - Towarzystwo Literackie Polskie, Biblioteka Polska, liceum ^ polskie w Batignolles, szkoła wojskowa w Genui, muzyka Fryderyka Chopina.

Organizacje spiskowe na ziemiach polskich zakładane przez emisariuszy Wielkiej Emigracji

♦    Zemsta Ludu - Joachim Lelewel - wyprawa Józefa Zaliwskiego, który nie uzyska} poparcia w Królestwie dla zorganizowania powstania w 1833 r.,

♦    Stowarzyszenie Ludu Polskiego (1835-1838) - Szymon Konarski - hasła walki zbrojnej o Polskę demokratyczną,

♦    Związek Narodu Polskiego (1839 r.) - Edward Dembowski, Henryk Kamieński - radykalne hasła rewolucyjne, przyszła Polska o ustroju komunistycznym,

♦    Komitet Poznański (1839 r.) na czele z Karolem Libeltem - zasady demokratyczne,

♦    Związek Chłopski - Piotr Ściegienny - idea rewolucji niepodległościowej, walka przeciw caratowi i szlachcie,

♦    Związek Plcbejuszy (1842 r.) - Walenty Stefański - ludowe powstanie, hasła socjalistyczne. Nieudana próba zorganizowania w 1846 r. trójzaborowego powstania - największe rozmiary miało powstanie krakowskie (21 II - 4 III)

♦    Rząd Narodowy Rzeczypospolitej Polskiej - Ludwik Gorzkowski, Jan Tyssowski, Aleksander Grzegorzewski - .Manifest do narodu polskiego”

•    zapowiadał zniesienie przywilejów stanowych, różnic społecznych „będzie nam wolność jakiej dotąd nie było na ziemi”,

•    znosił pańszczyznę, uwłaszczał chłopów, bezrolnym powstańcom obiecywał nadziały ziemi z Dóbr Narodowych,

♦    dyktatura Jan Tyssowskiego (24 U) - Edward Dembowski sekretarzem - praca agitacyjna wśród chłopów,

•    śmierć Edwarda Dembowskiego, kapitulacja Krakowa - upadek autonomicznej Rzeczpospolitej Krakowskiej włączonej do Austrii.

Przyczyny klęski idei powstańczej

-    słabe przygotowanie, brak agitacji wśród chłopów,

-    rabacja (]846 r.) - ruch chłopów w Galicji pod wodzą Jakuba Szeli, występujący przeciw szlachcie (zniszczono około 500 dworów i około 1000 osób zabito),

-    „zmęczenie” Kongresówki represjami po Powstaniu Listopadowymi,

-    okres pokoju w Europie - państwa zaborcze szybko thimiły lokalne wystąpienia,

-    słabe rozeznanie przywódców w sytuacji wsi; przewidziany na wodza Ludwik Mierosławski przeciwny był „wojnie ludowej”,

■f

uutzLo^w