HPIM1416

68 MOOf.| KOMIIM*' M1(,WMIWMI«»

Model konfliktu K. Thomasa

Według K Thomasa (1976) kcmjlikj jest procesem, w którym występują spostrzeżenia, emocje, zachowania i wyniki dla obu stron konfliktu. Aby odróżnić konflikt od innych procesów, K Thomas (1976) przyjmuje, że konflikt rozpoczyna się od spostrzeżenia, że druga strona stanowi lub może stanowić przeszkodę w jakichś własnych zamierzeniach. K. Thomas (1976) wyróżnia pice głównych zdarzeń konfliktowych: frustrację, konccntunlizacie. zachowanie, reakcja drugiej strony i wynik. Zdarzenia te. pozostając we wzajemnym powiązaniu, składają się na pojedynczy epizod konfliktowy. Proces konfliktu przebiega w wielu takich właśnie epizodach.

frustracja. Epizod konfliktowy wywoływany jest frustracją rzeczywistą lub antycypowaną - interesów jednej ze stron. Interes strony może odzwierciedlać potrzeby, pragnienia lub konkretne cele, np. nwans, dostęp do zasobów. K. Thomas (1976) wspomina, że wiele różnych zachowań może wywołać frustrację u partnera. Konflikt może wybuchnąć wskutek wyrażenia niezgody, odmowy spełnienia żądań partnera, zastosowanie przemocy, znieważenia kogoś, aktywnego przeszkadzania w realizacji zadań, zagarnięcia szczupłych zasobów, złamania obowiązujących norm, obniżenia statusu drugiej osoby łub ignorowania jej uczuć.

Konccptunli/acjn. Jeśli frustracja dociera do świadomości danej strony, to < dokonuje ona wtedy koneeptualizocji. Jest to moment, w którym konflikt staje się widoczny. Pierwszym elementem w koneeptualizocji sytuacji konfliktowej jest ćjfijmiowanic spraw, o które chodzi. K. Thomas (1976) wymienia trzy wymiary ich definiowania: egocentryzm, wgląd w źródła problemu i rozmiar problemu. Egocentryzm wiąże się z definiowaniem problemu wyłącznic w terminach swoich własnych interesów. Utrudnia to rozpoznanie, jakie znaczenie ma konflikt dla drugiej strony, a co za tym idzie zmniejsza się prawdopodobieństwa podjęcia kooperacji z partnerem. Związany z egocentryzmem, ale ogólniejszy jest wgląd w źródła problemu. Jednym krańcem lego wymiaru jest wgląd tylko we własne pragnienia, a drugim krańcem wgląd uwzględniający stanowiska obu stron Uwzględnienie tego drugiego krańca zwiększa prawdopodobieństwo, że zostanie osiągnięte rozwiązanie satysfakcjonujące obie strony konfliktu Jeśli chodzi o znaczenie rozmiaru problemu, to konflikty są najszybiei rozwiązywane, gdy zostaną /dclmiowanc w kategoriach spraw konkretnych i prostych ora/ odniesione bezpośrednio do stron uwikłanych w konflikt

Drugim aspektem konccptualizacji sytuacji konfliktu jest świadomość alternatyw działania i ich wyników. Dobr/c się składa, jeśli ka/da /c stron jest świadomi zbioru alternatyw działania i ma pojęcie o możliwych wynikach tych nllnnatyw dla obu stron szczególnie odnosi się to do stopnia, w jakim interesy obu stron będ*t usatysfakcjonowane

K.«J/0/1 Al

Model procesu konfliktu według K Thomasa (1976)

I FRUSTRACJA |

O

KONCEPTU ALIZACJą")

REAKCJA

DRUGEJ

STRONY

O

ZACHOWANIE

O

WYNIK

Zachowanie. Na podstawie konceptu ali/acji sytuacji konfliktu strony podejmują jakieś działania mające na celu radzenie sobie z sytuacją. Zachowanie każdej ze stron jest zarazem bodźcem do reakcji dla drugiej strony. Dlatego też konceptu-alizncjn sytuac ji konfliktowej może siq zmieniać po takich interakcjach i zwrotnic wpływać na zachowanie.

K. Thomas (1976), rozpatrując zachowania w konflikcie, zwraca uwagę na trzy komponenty:

-    orientację,

-    cele strategiczne i taktyki,

-    uwarunkowania każdego z nich.

Orientacja determinowana jest przez nasilenie dwóch pragnień - zaspokojenia własnych interesów i usatysfakcjonowania życzeń partnera. K. Thomas 0^76) wyróżnia pięć orientacji: rywalizacja, współpraca, kompromis, unikanie i dostosowywanie się Orientacja rywali/ącyjna oznacza silne pragnienie zaspokojenia własnych interesów, nawet kosztem drugiej strony. Odwrotnością jej jest dostosowywanie, w* którym osoba rezygnuje z własnych interesów, a w pełni pragnie usatysfakcjonować part nera .-Orientacja kompromisowa jest czymś pośrednim między rywalizacją a dostosowaniem się, obie strony częściowo ustępują, a częściowo coś uzyskują w zakresie własnych interesów. Kompromis polega więc na preferowaniu umiarkowanej, niepełnej satysfakcji dla obu stron. Orientacja współpracy odzwierciedla pragnienie pełnego zaspokojenia interesów obu stron. Natomiast orientacja unikująca wynika z braku chęci upieraniu się przy swoim, ale też braku współpracy z partnerem, aby uzyskał on to. na czym mu zależy.