integracja006

b...... 20 1. Międzynarodowa integracja gospodarcza - podstawowe problemy teoretyczne

b...... 20 1. Międzynarodowa integracja gospodarcza - podstawowe problemy teoretyczne

—:

ii

■

O

V

o

komplementamość-¹. Jeśli nie ma możliwości spełnienia tego warunku, to trudno jest krajom integrującym się doprowadzić do zwiększenia swoich powiązań gospodarczych.

—Warunkiem skuteczności procesu powstania jednolitego organizmu gospodarczego jest istnienie w państwach zmierzających do integracji odpowiedniej infrastruktury umożliwiającej dokonywanie i rozwój obrotów towarów (także usług i kapitału)². Jest to więc warunek, który nie może być spełniony przez kraje zacofane, chyba że stworzy się im możliwości szybkiej rozbudowy infrastruktury. Ważnym elementem infrastruktury, w sposób zasadniczy decydują-^ cym o powodzeniu integracji, jest sieć powiązań komunikacyjnych, transpor-' towych, telekomunikacyjnych, bez których przepływ towarów, usług czy informacji jest utrudniony³. Brak tych powiązań jest poważną przeszkodą we wzajemnym dostosowywaniu się struktur gospodarczych; może on spowolnić lub całkowicie uniemożliwić proces integracyjny. Z punktu widzenia tego warunku istotne są odległość między integrującymi się krajami i tradycja powiązań. Warunek ten łatwiej jest spełnić przy odpowiednim poziomie rozwoju integracji regionalnej⁴.

* Warunkiem, który może się przyczynić do ułatwienia, przyspieszenia i rozszerzenia zakresu procesu integracyjnego, jest prointegracyjna polityka ekonomiczna państw i działania mające na celu ułatwienie przepływu czynników produkcji, zwłaszcza znoszenie barier handlowych, administracyjnych, likwidację wszystkich innych form dyskryminacji stosunków handlowych i gospodarczych między krajami oraz tworzenie określonych form instytucjonalnych (np. unii celnej, strefy wolnego handlu). Rozwiązania instytucjonalne mogą ułatwiać j działanie między krajami mechanizmu rynku i konkurencji bądź ich korygowa-j nie. Dostosowywanie struktur gospodarczych powoduje także konieczność i odpowiedniego przystosowywania i zmian struktur politycznej, organizacyjnej i | regulacyjnej³⁸. Im wyższy poziom integracji, tym bardziej funkcje regulacyjne j państw członkowskich zostają ograniczone na korzyść kompetencji organów i ! instytucji ugrupowania integracyjnego. Procesy integracyjne i dalsza ich mtensy-\ fikacja zmniejszają stopień suwerenności gospodarczej i politycznej krajów,

Warunki międzynarodowej integracji gospodarcze)

/wymagają więc także integracji politycznej⁵. Niezwykle ważnym czynnikie^ ułatwiającym integrację gospodarczą jest bliskość geograficzna, umożliwiająca skrócenie czasu i zmniejszenie kosztów przepływu czynników produkcji, towarów i usług.

Dwa pierwsze warunki, tzn. istnienie w grupie krajów integrujących się komplementarnych struktur gospodarczych i niezbędnej infrastruktury technicznej, są traktowane jako warunki konieczne⁶. Trzeci warunek zaś nie zawsze jest warunkiem niezbędnym.

^. praktyce gospodarki światowej są przykłądyjrzeksztąłceń_£truktural-nycbtypuTntegracyjnego, którym nie towarzyszyły jadnejDosunięcia w polityce ekonomicznej^ąni którym_ nie stworzono żadnych form instYtucjonalnych⁷. Spełnienie tego warunku przy niepełnym spełnieniu dwóch pierwszych także nie oznacza^automatycznegci procesu~mtegra^ńego.^PrzYjdadem _teg£> są :gą-miaij integracyjne krajów słabo rozwiniętych. Mimo prointegracyjnej polityki ekonomicznej (likwidacja cel, 'ogTImczeiiiliatTycTTjIaudń^^ spodaręzyrh mjędzy krajami) procesy integracyjne albo nie następują, albo zachodzą bardzo wolno, z wielkimi trudnościami i ograniczają.się do ujwofzęjiia--. strefy.wolnego-handlu lub-Onii celnemu powiązania międ^_krajanŁLga bardzo pawierzchowne^

Praktyka międzynarodowej integracji wykazuje również^ ze an^Browadzęaig --prointegracyjnej polityki ekonomicznej, ani utworzeme organizacji o charakterze integracyjnym, ani istnienie infrastruktury_transportowej i komunikacyjnej nie mogą być uwarunkowaniami wystarczającymi do spowodowania głębokich powiązań integracyjnych. Tak było w próbie integrowania., sie krąjpw S.P.ciaŁ stycznych w Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej.⁸',

Pohtyka prointegracyjna w tej organizacji była zresztą inna niż w krajach o gospodarce rynkowej, polegała bowiem na koordynacji planów gospodarczych i wymiany handlowej, jako że kraje centralnie planowane formalnie nie stosowały ceł ani innych ograniczeń. Nie próbowano stworzyć żadnych warunków

1

   M. Walkowski, wyd. cyt., s. 21.

2

   Wybrane problemy..., s. 9-10.

3

   P. Bożyk, J. Misala, M. Puławski, wyd. cyt., s. 508.

4

   Tamże, a także M. Walkowski, wyd. cyt., s. 22.

5

   P. Bożyk, Międzynarodowa integracja gospodarska, [w:] Propedeutyka międzynarodowych stosunków gospodarnych, SGH, Warszawa 1994, s. 243-247; W. Molle, Ekonomika integracji europejskiej, Fundacja Gospodarcza NSZZ „Solidarność”, Gdańsk 1995, s. 15.

6

   Współczesna gospodarka..., s. 211.

7

   Przykładem są gospodarki Kanady i USA, w których nie prowadzono prointegracyjnej polityki ekonomicznej ani nie stworzono żadnej formy ugrupowania integracyjnego, a mimo to nastąpiły tam przekształcenia strukturalne typu integracyjnego (FTA utworzona w 1988 r., NAFTA - w 1992 r.).

8

⁴- Organizację tę powołano w 1949 r., rozwiązano zaś w 1991 r.