kpiup0042

1. Wytyczne do konstruowania przyrządów precyzyjnych 26

Produkcja jednostkowa. W produkcji tej wytwarza się kilka, kilkanaście, niekiedy kilkadziesiąt sztuk. Elementy i zespoły produkowane jednostkowo dla danego wyrobu powinny być dostosowane do wytwarzania ich na obrabiarkach o wyposażeniu uniwersalnym, bez specjalnego oprzyrządowania, także na obrabiarkach sterowanych numerycznie, na elektroerozyjnych wycinarkach drutowych obsługiwanych przez wykwalifikowanych pracowników. Kształty większości elementów ruchomych powinny być dostosowane do obróbki skrawaniem. Szkielety urządzeń wykonuje się jako składane z prostych geometrycznie elementów (najczęściej płytek łączonych za pomocą wkrętów i kołków), rzadziej jako odlewy piaskowe. Obudowy najczęściej kształtuje się jako skrzynki z płaskich elementów blaszanych lub z tworzywa sztucznego, łączonych wkrętami albo śrubami z elementami kształtowymi (np. kątownikami metalowymi). Stosuje się tu obudowy znormalizowane lub stypizowane stosowane w sprzęcie radiotechnicznym i automatyki, ewentualnie wykorzystuje się części takich obudów.

Produkcja małoseryjna. W produkcji tej wytwarza się kilkadziesiąt, kilkaset, a nawet kilka tysięcy sztuk. Elementy i zespoły produkowane małoseryjnie dla danego wyrobu ze względów ekonomicznych powinny być dostosowane do wytwarzania z wykorzystaniem taniego uproszczonego oprzyrządowania, np. elementy blaszane wykrawane na wykroj-nikach lub uniwersalnych prasach specjalnych, obrabiane na obrabiarkach sterowanych numerycznie lub odlewane precyzyjnie metodą wytapianych modeli.

Produkcja wielkoseryjna i masowa. Urządzenie tak się konstruuje, aby robocizna bezpośrednia wykonania elementu była możliwie mała, co osiąga się przez dostosowanie konstrukcji do produkcji na specjalistycznych urządzeniach i oprzyrządowaniu. Takie oprzyrządowanie jest zwykle bardzo kosztowne, ale koszt jego wykonania w małym stopniu obciąża koszt jednostkowy wyrobu produkowanego masowo. Ponadto przy konstruowaniu należy tak kształtować elementy i zespoły, aby ich montaż był możliwie mało pracochłonny i łatwy do zmechanizowania i zautomatyzowania. Jest to szczególnie istotne w produkcji przyrządów precyzyjnych, gdzie przy masowej produkcji koszt wykonania elementów można bardzo obniżyć, a jeśli nie uwzględni się przy konstruowaniu problematyki montażu, może on stanowić znaczną część kosztów wytwarzania. W celu osiągnięcia tego stosuje się następujące środki:

-    kształtuje się elementy z blachy przez wykrawanie na wykrojnikach, gięcie, tłoczenie, także na wieloczynnościowych zautomatyzowanych prasach umożliwiających uzyskanie bez udziału człowieka skomplikowanych kształtów;

-    stosuje się odlewy wtryskowe elementów ruchomych, szkieletów i obudów, wykonywane na wtryskarkach z tworzyw termoplastycznych, a ostatnio termoutwardzalnych; coraz mniej wytwarza się elementów z tworzyw termoutwardzalnych prasowanych na prasach ze względu na znacznie mniejszą wydajność ich produkcji; szkielety urządzeń, zwłaszcza mechanizmów, w których zależy nam na otrzymaniu podczas produkcji dokładnych wymiarów i zachowaniu tych wymiarów w czasie, co jest trudne do uzyskania przy tradycyjnym wykonaniu odlewów wtryskowych z zalewanymi częściami metalowymi (metoda insert), wykonuje się coraz częściej metodą wtryskiwania elementów z tworzywa sztucznego w płyty metalowe (metoda outsert) [7];

-    wykonuje się niekiedy bardzo skomplikowane elementy, szkielety i obudowy jako odlewy ciśnieniowe ze stopów aluminium lub cynku; te ostatnie są ciężkie, o małej wytrzymałości, ale bardzo dokładne;

-    wykonuje się elementy spiekane z proszków metali, a przy specjalnych wymaganiach (zwłaszcza w elektrotechnice) — elementy ceramiczne;

-    może być korzystne stosowanie zespołów i elementów stypizowanych produkowa-