Kukułka2

1. Geneza, pojęcie i istota stosunków międzynarodowych

W XX wieku zagraniczna polityka kulturalna państw stała się bardziej złożona. Rozwijała się wiec przy pomocy specjalnych instytucji publicznych, które miały za zadanie promocję kultury' danego państwa w świecie oraz organizowanie wymiany kulturalnej i naukowo-technicznej. Do tych celów we Francji powołana została „Allian-ce Franęaise”, w Wielkiej Brytanii „British CounciF’, w Stanach Zjednoczonych „United States Information AgeacyU we Włoszech „Dante AJighieri”, a w Niemczech „Goethe Institut”. W wielu państwach dla podobnych celów powstawały fundacje prywatne, które uzyskały wsparcie rządów. Na placówkach dyplomatycznych państw wzrosła pozycja radców i attaches kulturalnych. Czuwają oni nad. zawieraniem i realizacją międzyrządowych umów kulturalnych i naukowo-technicznych , nad wymianą studentów i wystaw oraz nad promocją książek i filmów.

Rozwój międzynarodowych związków i współzależności kulturowych okazał się zależny od czterech czynników: 1) od stopnia kultury życia, bycia i funkcjonowania państw w środowisku międzynarodowym; 2) od tradycji związków danej kulimy z kulturą innych państw; 3) od promocji i przenikania się wzajemnego kultur narodowych w procesach pokojowego współżycia; 4) od wsparcia ekonomicznego i politycznego państw dla różnych przejawów kultury (materialnej, organizacyjnej i symbolicznej). Od czynników tych zależą także procesy akulturacji i prozelityzmu kulturowego (znajdującego wyraz w fascynacji obcą kulturą i lekceważeniu rodzimej).

Warto podkreślić, że w epoce ONZ kwestia stosunków kulturalnych znalazła się w ważnych dokumentach międzynarodowych. Tożsamość kulturowa jako najważniejszy składnik tożsamości narodowej stała się cenionym i chronionym elementem wspólnot międzynarodowych. Świadczy o tym wymownie Traktat Amsterdamski Unii Europejskiej z 2 października 1997 r.

Dużą rolę w rozwoju międzynarodowych stosunków kulturalnych odgrywa UNESCO. 2 jej inicjatywy w 1972 r. została przyjęta konwencja o ochronie światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. Zinsłytuconalizowała ona w skali globalnej standardy opisywania i badania dziedzictwa oraz mechanizmy jego ochrony.

W 2002 r, na listę światowego dziedzictwa ludzkości było wpisanych 730 obiektów w 125 państwach. Spośród zarejestrowanych w ciągu trzydziestu lat obiektów 375 znalazło się w Europie i Ameryce Północnej, 140 na obszarze Azji i Pacyfiku, 104 w Ameryce Łacińskiej, 57 w Afryce i 54 w krajach arabskich.

Procesy głobalizacyjne w świecie przyspieszyły gwałtownie przenikanie się wzajemne kultur. Planetarna telewizja, telefonia i Internet dokonują konfrontacji codziennej w ramach pluralizmu kultur. Rządy państw i narodowe siły polityczne w tych okolicznościach stają wobec konieczności podtrzymywania własnych tradycji i ochrony tożsamości narodowo-państwowych. Poprzez uwzględnianie wielu tożsamości świat przeżywa przemiany międzykulturowe i staje się rzeczywiście wielokulturowy.

W systemie ONZ zaczęto również, coraz wyraźniej wiązać kwestie świadomości społecznej i kultury z problemami rozwoju. Jedna z komisji UNESCO opublikowała w 1995 r. raport pi. „Our Creadve Diversity"_t który opowiedział się za utrzymaniem bogactwa wielości kultur i przeciwko zastępowaniu tego bogactwa przez działania pod hasłem „kultury światowej”. W trzy lata później specjalna konferencja tej organizacji podkreśliła, że procesy głobalizacyjne i urynkowienie dóbr kultury nie mogą zacierać narodowych tożsamości kulturowych.

Coraz częściej akcentowana jest również potrzeba utrzymania jedności kulturowej różnych regionów. Myśl ta została również zawarta w proklamowanym przez ONZ Międzynarodowym Roku Kultury Pokoju (rok 2000) i Międzynarodowej Dekady Kultmw Pokoju

(lata 2002-2010).

Stosunki polityczno-wojskowe oscylują między kwestiami bezpieczeństwa i potęgi podmiotów stosunków międzynarodowych. Pojawiły się one wyraźnie już w czasach starożytnych i opisane zostały przez Tukidydesa w jego „Wojnie Peloponeskiej”. Państwa narodowe czasów-nowożytnych potwierdziły pewne prawidłowości przejawiania się pokojowych stosunków politycznych w styku ze stosunkami wojskowymi. Okazało się bowiem, że państwa słabsze łatwiej zadowalają się istniejącymi elementami własnej potęgi (jak posiada-