Kukułka
7

IX Naaka o stosunkach międzynarodowych,..

wej ułatwia myślenie o poszczególnych zjawiskach i procesach stosunków międzynarodowych. Dlatego opanowanie takiego systemu wymaga zdobywania wiedzy o różnych dziedzinach stosunków międzynarodowych (jak polityka zagraniczna państw, tradycje ich orientacji geosirategicznych, doktryny polityczne, polityki ekonomiczne, migracje ludzi i kapitałów, psychologia polityczna poszczególnych narodów itp.).

Opanowywanie szerokiego systemu wiedzy naukowej jest ‘ważne dlatego, że każde zjawisko i proces międzynarodowy można rozpatrywać z różnych punktów widzenia i przy pomocy różnych metod. Zmieniające się warunki zewnętrzne zmieniają bowiem role międzynarodowe uczestników stosunków międzynarodowych (państw, głów państw, szefów-' dyplomacji czy organizacji międzynarodowych), Ponadto intencjonalnie nawet podobne dążenia mogą przybierać różne formy. Tak np. maksymalizacja interesów poszczególnych uczestników może się odbywać przy pomocy siły, perswazji, chytrośei, przekupstwa, jak też stabilizowania lub rewidowania istniejących stanów rzeczy,

Z powyższych względów można stwierdzić, że wiedza naukowa o stosunkach międzynarodowych ma znaczenie praktyczne dla stosunków międzyludzkich w skali międzynarodowej. W pierwszym rzędzie jest ona potrzebna do kształcenia tych, którzy przygotowują się do zawodów praktycznych w różnych strukturach służby zagranicznej państw oraz w organizacjach i instytucjach międzynarodowych. Gruntowne wykształcenie dyplomatów, konsulów i funkcjonariuszy międzynarodowych jest niezbędne dla efektywnego spełniania przez nich powierzonych im zadań. Wykształcenie takie jest ważne również dla dziennikarzy (prasowych, radiowych i telewizyjnych), którzy chcą się zajmować zagadnieniami międzynarodowymi i nie wprowadzać swych czytelników i słuchaczy w błąd. Wreszcie wykształcenie w zakresie stosunków międzynarodowych powinni zdobywać także politycy i wojskowi, którzy przekazują zorganizowanym grupom ludzi określone poglądy o świecie, zachęcając ich do zajmowania ukierunkowanych postaw wobec aktualnych zjawisk i procesów międzynarodowych oraz wskazują możliwości wpływania na nie.

światowy rozwój nauki o stosunkach międzynarodowych ma znaczenie wszechstronne i wielowymiarowe. Przede wszystkim ułatwia rozumienie różnych punktów widzenia i. zachowań w święcie. Po drugie, ułatwia rozwiązywanie sporów i konfliktów międzynarodowych oraz pomaga łagodzić niechęci i uprzedzenia między aktorami sceny międzynarodowej. Po trzecie, podnosi kulturę kontaktów, działań i oddziaływań międzynarodowych. Można więc stwierdzić, że nauka służy pogłębianie zrozumienia różnych przejawów życia społecznego w ś wiecie, a w konsekwencji sprzyja racjonalnemu odnoszeniu się do nich w przedsięwzięciach normatywnych, instytucjonalnych. gospodarczych, politycznych, wojskowych i kulturalnych.

2* Humanistyczne aspekty nauki

Cala kultura współczesna, zwłaszcza europejska, odróżnia nauki humanistyczne od nauk ścisłych już od końca XVII wieku. Nauczanie w ramach dyscyplin humanistycznych nawiązywało wtedy wyraźnie do tradycji kultury grecko-rzymskiej, łączącej wiedzę matematyczną z literaturą, retoryką, dialektyką i sztuką. Wiadomo było, m Cyceron używał pojęcia „humanitas^,ł, oznaczającego edukację i kulturę intelektualną oraz tworzenie literatury i kształcenie oratorów.

W okresie Renesansu humaniści korzystali z upowszechnienia się druku. Szerzej sięgali więc do greckich i łacińskich tekstów źródłowych. Rozwijali też literaturę, filozofię i historię w językach rodzimych. Nauki humanistyczne zaczęły odtąd zajmować się zdecydowanie rozwijaniem wiedzy o człowieku, o jego położeniu, o uwarunkowaniach świata człowieka, o jego myślach oraz o stosunkach między przywódcami państw' i szefami dyplomacji.

W epoce powstawania nowożytnych uniwersytetów, od XVII wieku zapoczątkowany został podział nauk na dwie grupy: trmwn (gramatyka, retoryka i dialektyka) i ąuadrhńmn (arytmetyka, muzyka, geometria i astronomia). Ta druga grupa miała uczyć poznania świata otaczającego człowieka. Powodując odnowę wartości ludzkich, Renesans prowadził także do zmiany programów i metod

37