niewrbalne nowe0022 tif

taniu. Mimo że pocałunek w usta najczęściej odzwierciedla dość zaawansowany etap w relacjach intymnych, to jednak może wystąpić także w najbardziej bezosobowym kontekście i oddawać treści dalekie od intymnych. Widać to wyraźnie w zachowaniach osób prowadzących popularne talk shows, które niejako z obowiązku całują każdego z zaproszonych do studia gości.

ZNACZENIE DOTYKU W INTERAKCJI

Znaczenie zachowań dotykowych próbowano określić na wiele sposobów. Jeden z nich polega na prostym sprecyzowaniu, czy dane zachowanie postrzegane jest jako doświadczenie pozytywne czy negatywne. Jednak nawet tego rodzaju ocena może być niemiarodajna, jeżeli nie dysponujemy szerszą wiedzą na temat uczestników interakcji i nie wiemy, jak, kiedy, gdzie i dlaczego badane zachowanie wystąpiło.

Jones i Yarbrough (1985) zebrali dane, które świadczą o szerokim spektrum znaczeń kojarzonych z zachowaniami dotykowymi. Polecili oni 39 studentom obojga płci zapisywać przez trzy dni szczegóły każdego doświadczenia dotykowego. Wyodrębniono w ten sposób ponad 1500 aktów dotyku. Ich analiza pozwoliła zgrupować obserwowane zachowania w kategorie znaczeniowe, które przedstawiamy poniżej.

DOTYK JAKO AFEKT POZYTYWNY

Zachowania dotykowe w tej kategorii pokrywają się zasadniczo z tymi, które Heslin zalicza do grupy dotyku przyjaznego, intymnego i seksualnego. Tego typu dotyk oddaje wsparcie, pociechę, przyjazne uczucia, uznanie, pociąg seksualny lub (zwłaszcza gdy trwa przez dłuższy czas) więź (.jesteśmy razem i nic nas nie rozdzieli”). Dotyk pielęgniarki niosący ulgę w cierpieniu prawdopodobnie także zaliczyć można do tej kategorii. Masowanie karku również może być odbierane jako sygnał pozytywnego afektu, ale jeśli jest wykonywany przez zawodowego masażystę, to jego znaczenie ulegnie zmianie. Terapeuci zdają sobie sprawę z wagi dotyku wykonywanego w taki sposób, aby manifestował pozytywne przesiania, a jednocześnie był wyzbyty zabarwienia intymnego. Jeżeli dotyk postrzegany jest jako sygnał ciepła i więzi, to może wzbudzać inne powiązane zachowania, takie jak na przykład lepszy kontakt werbalny z pacjentami i przyjazne postawy pacjentów wobec personelu (Aguilera, 1967; Pattison, 1973). Wzmożone afekty pozytywne wzbudzone przez dotyk (nawet ulotny i niezauważalny) mogą przenosić się na

ROLA DOTYKU W KOMUNIKACJI MIĘDZYLUDZKIEJ 381