niewrbalne nowe0012 tif

1980; Heslin i Boss, 1980). Heslin i Boss (1980) wykazali, że dłuższe objęcia i większa intymność dotyku towarzyszą pożegnaniu niż powitaniu. Im silniejsze są towarzyszące emocje (co stwierdza się na podstawie obserwacji mimicznych środków ekspresji) i im bliższe postrzegane relacje, tym większe jest prawdopodobieństwo zwiększenia ilości dotyku..^ ^5-Kolejną sytuacją, w której obserwujemy większą niż zwykle jiczbę jy, zachowań dotykowych są gry i zabawy sportowe. W jednym z badaiL. wykazano, że _zachowania dotykowe ludzi grających ,w_..kięgls.^ą znacząco częstsze niż w toku normalnych interakcji społecznych (Smith, Wniiś I Gier, 1980), przy czym wśród osób czarnych ich liczba była znacznie większa niż u białych. Stwierdzono także, że zachowania dotykowe "częściej występowały po udanym rzucie. \-----------------------------

~~Af Kwestia różnic w zachowaniach dotykowych mężczyzn i kobiet budzi wiele zainteresowania z racji tego, iż zdaniem niektórycH~dofyk wiąże się ściśle ze statusem (dotykający ma z reguły wyższą pozycję społeczną niż dotykany). Przyczynkiem do dyskusji stały się badania Henley (1973b, 1977), która zauważyła, że młodzi mężczyźni częściej inicjują zachowania dotykowe w stosunku do młodych kobiet niż na odwrót. Henley pytała badanych, która ze stron w każdej z podanych par powinna ich zdaniem inicjować zachowania dotykowe. Wśród par znalazły się między innymi takie: nauczyciel — uczeń, policjant —podejrzany, lekarz —pacjent, pan —niewolnik, przełożony —podwładny, pytający - pytany itd. (Większość respondentów uznała, że stroną inicjującą powinna być osoba o wyższej pozycji. Inicjacja tego typu zachowań ze strony osoby podporządkowanej (a nawet w niektórych wypadkach odwzajemnianie dotyku) uznawano za nietakt_ bądź afront. Na „tej 1 ~^dst£wie_HrnTey"'wY^nęłą_ lęzę^iż w_ parach mężczyzna - kobieta przewaga inicjacji dotyku ze strony, mężczyzn jest w równym stopniu l (jeślf nie bardziej) odzwierciedleniem .władzy męskiej, jak oznaką afektu, Jeżeli stroną inicjującą dotyk jest_Jcobieta, to sytuacja nabiera zabarwienia seksualnego, ponieważ (twierdzi Henley) „postrzeganie dotyku

jako sygńałiTwładzy jest tu nie do przyjęcia”._r.....-

Późniejsze badania nie dały jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, która płeć częściej angażuje się w zachowania dotykowe względem osób płci odmiennej (Stier i Hall, 1984). Kilka zależności udało się wszakże wykazać. Jeżeli idzie o dotyk dłonią i obejmowanie ramieniem, to wśród młodych osób inicjatywa leży zdecydowanie po stronie chłopców.

Z kolei w parach po czterdziestce kobieta częściej dotyka mężczyzny niż na odwrót, przy czym sprawdza się to w odniesieniu do dotyku

0    charakterze przelotnym, ujęcia pod ramię lub chwycenia za rękę (Hall

1    Yeccia, 1990) i raczej w parach małżeńskich niż innych (Guerrero

ROLA DOTYKU W KOMUNIKACJI MIĘDZYLUDZKIEJ 371