PICT6417

operat losowania tr/eba budować nieco inaczej. tzn. całą populację ptnlziclić nafc. /v na tzw. podpopulacjc. Do podstawowych . najratfetg stosowanych tcch*.

A*on. próbv i: dobór prosty. ^

Prosty dobór losowy zwany indywidualnym jest podstawowym sposoby

doboru losowego i elementem wszystkich ^l>'^ir‘ ^/,^ ^^,0^^,n>'^ch schematów; lo. sowania próby. Polega on na ponumerowaniu wszystkich jednostek _(osób obiektów) składających się na daną populację od I do N. a następnie „a ^ ciąganiu uprzednio ponumerowanych kartek z jakiegoś pojcinntka lub ur/ą dzenia losującego, stosowanego w rożnego rodzaju grach liczbowych. Każ_da wylosowana kartka z liczbą odpowiada numerou. na liście . wskazuje, który element populacji zostanie poddany badaniu. Spośród ponumerowanych k_ar.

tek. odpowiadającym poszczególnym osobom.wybiera się tyle. tle jednostek

lub obiektów zamierza się objąć badaniem, lak np.. jt/cli badania dotyczą wszystkich uczniów jakiegoś liceum, w której znajdują się cztery klasy I. jj

i II! do których uczęszcza 25. 24. 32 i 29 uczniów, wówczas uczniów kl_as

pierwszych należy ponumerować od 1 do 49. drugiej od >0 do 81 a w trzecie nd S2 do 110. Następnie należy wylosować tyle jednostek uczniów - ji_u imierzamy poddać badaniom.

Współcześnie do dobom próby wykorzystuje się tablice liczb losowych, rzyklad tablic losowych zamieszczono w Aneksie 1. Posługiwanie się tablicami st proste. Należy ponumerować wszystkie elementy (osoby, obiekty) składają, się tu populację całkowitą od 1 do N. Każda jednostka musi być oznaczona cpowtar/alnym numerem. Z tak przygotowanej listy wybiera się numery zgod-: z tablica liczb losowych. Odczytywanie liczb /. tablic rozpoczynamy od do-

z prawej do lc-kolumn lub po

a iuifuvj/vww-------    »    _    do próby jest

nakowe i wynosi n/N (wielkość próby/ wielkość populacji).

Przykład: Dla przeprowadzenia badań nl. poziomu wiedzy z matematyki niów klasy VI szkoły podstawowej, należy z ogólnej liczby uczniów N = ICO irać próbę składająca się z: n 10 uczniów.

Rozpoczynamy od ponumerowania uczniów klas VI. zaczynając od 001 a :ząc na 100. Każdej osobie składającej się na populację całkowitą przypo-Ikowujemy liczbę składającą się z. trzech cyfr. Gdyby liczba uczniów wynosili. 1125 posługiwalibyśmy się liczbami czterocyfrowymi.

Każda kolumna tabeli 1/Ancksu składa się z liczb pięciocyfrowych, i tak np.:

00582;

00725:

69011;

25976;

09763;

91567;

10480	99562	09429;	52162;	02488
22368	96301	10365	07056;	81525
24130	S9579	07119;	4S663;	29676
42167	85475	51085;	54164;	00742
37570	28918	02368;	32639;	05366
77921	63553	01011;	29334;	91921

jeżeli opuścimy dwie OMMnie cyfry w każdej gmpK liczb i zaczniemy tak yniane liczby czytać z góry do dołu. to otrzymamy następujące liczby trzycy-

otrzymano

tro'^VC-

Przytaczanie większej ilości liczb nic jest uzasadnione, ponieważ odczytali-:,_nv już 10 liczb, które wskazują, jacy uczniowie zostaną zakwalifikowani do pró-i,v badawczej. Liczby te jKHlkrcślono i oznaczono tłustym drukiem. Próba losowa •;klnda się zatem z uczniów, którymi przyporządkowano następujące numery:

094;

071:

097;

023:    070;    007;    005-

010;    024;    053;    007;

Należy podkreślić, iż badacz nic musi rozpoczynać liczenia od pierwszego wiersza w pierwszej kolumnie. Może rozpocząć odczytywanie w dowolnym miejscu, tj- od dowolnego wiersza w dowolnej kolumnie. W przypadku, gdy jakaś cyfra powtarza się dwa razy (w podanym pr/.ykladzic jest to liczba 007), pomijamy ją jako niebyłą i odczytujemy ją tylko jeden raz.

Systematyczny dobór próby jest prostym pod względem technicznym sposobem doboru próby i dlatego jest często stosowany w badaniach. Polega na ustaleniu wielkości przedziału „k”, tj. interwalu wskazującego, co który element z populacji będziemy uwzględniać w badaniu. Wielkość interwału „k" obliczamy dzieląc liczebność populacji całkowitej „N" przez zakładaną liczebność próby - ,.n” wg wzoru:

.V wielkość populacji

k - -;-

n wielkość próby

Przykładowo: jeżeli z populacji liczącej N= 150 uczniów chcemy wybrać

próbę liczącą n = 10 osób, to wielkość interwału ,.k" obliczymy:

.    150    ..

k —o 15 osób.

10

Następnie wybieramy numer od którego należy zacząć wybierać co 15 osobę. Aby wyeliminować wszelkie podejrzenia związane z działaniem czynnika ludzkiego, pierwszy element tj. n_a powinien być wylosowany. Liczba

ta zawierać się będzie w przedziale 1 < n₀ < 15.

Jeżeli liczbą tą jest //,. - 3. wówczas do próby wejdą następujące elementy: n_o; n₀ + k ; //„ + 2k; /i„ + 3k: n_c + Ak ...itd.

151