PICT6417

ojłcr.-n losowania trzeba budować nieco inaczej, tzn. całą populację podzielić należy na tzw. podpopulacje. Do podstawowych i najczęściej stosowanych technik dobom próby należą: dobór prosty, systematyczny, warstwowy i grupowy.

Prosty dobór losowy zwany indywidualnym jest podstawowym sposobem dobom losowego i elementem wszystkich bardziej złożonych schematów losowania próby. Polega on na ponumerowaniu wszystkich jednostek (osób. obiektów) składających się na daną populację od 1 do N, a następnie na wy. ciąganiu uprzednio ponumerowanych kartek z jakiegoś pojemnika lub urządzenia losującego, stosowanego w różnego rodzaju gracli liczbowych. Każda wylosowana kartka z liczbą odpowiada numerowi na liście i wskazuje, który element populacji zostanie poddany badaniu. Spośród ponumerowanych kartek, odpowiadającym poszczególnym osobom, wybiera się tyle. ile jednostek lub obiektów zamierza się objąć badaniem. Tak np.. jeżeli badania dotyczą wszystkich uczniów jakiegoś liceum, w której znajdują się cztery klasy I, la. H i III do których uczęszcza 25. 24. 32 i 29 uczniów, wówczas uczniów klas pierwszych należy ponumerować od 1 tło 49, drugiej od 50 do SI a w trzeciej od S2 do 110. Następnie należy wylosować tyle jednostek uczniów - ilu tamierzamy poddać badaniom.

Współcześnie do dobom próby wykorzystuje się tablice liczb losowych.

w Aneksie 1. Posługiwanie się tablicami jest proste. Należy ponumerować wszystkie elementy (osoby, obiekty) składają, cc się na populację całkowitą od 1 do N. Każda jednostka musi być oznaczona niepowtarzalnym numerem. Z tak przygotowanej listy wybiera się numery zgodnie z tablicą liczb losowych. Odczytywanie liczb z tablic rozpoczynamy od dowolnie wybranego miejsca. Czytamy je w dowolnym kierunku, z prawej do lewej lub z lewej do prawej, z góry w dół lub odwrotnie, wzdłuż kolumn lub po przekątnej. Prawdopodobieństwo włączenia każdego elementu do próby jest jednakowe i wynosi n/N (wielkość próby/ wielkość populacji).

Przykład: Dla przeprowadzenia badań nt. poziomu wiedzy z matematyki uczniów klasy VI szkoły podstawowej, należy z ogólnej liczby uczniów N = 100 wybrać próbę składająca się z: n 10 uczniów'.

Rozpoczynamy od ponumerowania uczniów klas VI, zaczynając od 001 a kończąc na 100. Każdej osobie składającej się na populację całkowitą przyporządkowujemy liczbę składającą się /. trzech cyfr. Gdyby liczba uczniów wynosiła np. 1125 posługiwalibyśmy się liczbami czterocyfrowymi.

Każda kolumna tabeli 1/Aneksu składa się z liczb pięciocyfrowych, i tak np.:

10480;	99562	09429;	52162;	02488	005S2
22368.	96301	10365	07056;	SI 525	00725
24130;	S9579	07119;	48663;	29676	69011
42167.	85475	51085;	54164;	00742	25976
37570;	28918	02368;	32639;	05366	09763
77921;	63553	01011;	29334;	91921	91567

Jeżeli opuścimy dwie ostatnie cyfry w każdej grupie liczb i zaczniemy lak otrzymane liczby czytać z góry do dołu. to otrzymamy następujące liczby trzycyfrowe.

104	995;	QQ4.	521	fili-	005
223	963;	103;	070;	815;	007
24 J	985;	fili:	486;	296;	690
421	854;	510;	541;	007.	259
375	289;	023:	326;	fili.	097
779	653;	0 10:	293;	919;	015

094;

071;

023;

010;

070;

024;

007;

053;

005;

007;

097

Przytaczanie większej ilości liczb nie jest uzasadnione, ponieważ odczytaliśmy już 10 liczb, które wskazują, jacy uczniowie zostaną zakwalifikowani do próby badawczej. liczby te podkreślono i oznaczono tłustym drukiem. Próba losowa składa się zatem z uczniów, którym przyporządkowano następujące numery:

Należy podkreślić, iż badacz nic musi rozpoczynać liczenia od pierwszego wiersza w pierwszej kolumnie. Może rozpocząć odczytywanie w dowolnym miejscu, tj. od dowolnego wiersza w dowolnej kolumnie. W przypadku, gdy jakaś cyfra powtarza się dwa razy (w podanym przykładzie jest to liczba 007), pomijamy ją jako niebyłą i odczytujemy ją tylko jeden raz.

Systematyczny dobór próby jest prostym pod w zględem technicznym sposobem doboru próby i dlatego jest często stosowany w badaniach. Polega na ustaleniu wielkości przedziału „k*\ tj. interwalu wskazującego, co który element z populacji będziemy uwzględniać w badaniu. Wielkość interwału „k" obliczamy dzieląc liczebność populacji całkowitej „N" przez zakładaną liczebność próby - „n” wg wzoru:

A^? - wielkość populacji

k - -

n wielkość próby

Przykładowo: jeżeli z populacji liczącej N 150 uczniów chcemy wybrać próbę liczącą n = 10 osób. to wielkość interwału ,.k" obliczymy:

k =    15 osób.

10

Następnie wybieramy numer od którego należy zacząć wybierać co 15 osobę. Aby wyeliminować wszelkie podejrzenia związane z działaniem czynnika ludzkiego, pierwszy element tj. n_o powinien być wylosowany. Liczba la zawierać się będzie w przedziale 1 < n₀ < 15.

Jeżeli liczbą tą jest n₀ 3. wówczas do próby wejdą następujące elementy;

II_o ; H₀+k; /ł₍,+2A’; ll₀+3k; lt₀ + 4* ...itd.