PICT6438

pic uczniowskiej l hno/liwiają jedynie poznanie w pewnym stopniu pr/jtrp.c, których jedni uczniowie są odrzucani bądź wybierani przez innych, jak 1 ma, kto kogo lubi, lub nic lubi. Nie dostarczają natomiast informacji, z jakich p-> wodów, przyczyn czy cech osobowych, dana osoba jest łubiana lub odr/uoma.

Podejmujący badania socjomctrycznc badacz powinien stworzyć had^y. (np. uczniom) taką sytuację społeczną, która będzie podstawą do dokonau wyboru innej osoby (osób) z danej grupy, która spełnia, określone przez hadaca ..kryterium socjomctrycznc”. Kryterium to wg M. Pilkicwicza, jest jpecy. liczną sytuacją społeczną stworzoną przez prowadzącego badania istanouuca podstawę do dokonania przez badanych wyborów, odpowiadających wymogc-podanym w instrukcji testu. Kryterium socjomctrycznc musi być jcdnozmcaii* sformułowane i odnosić się do sytuacji lub czynności znanych członkom badanej grupy [1962. s. 424 426).

W zależności od celu badań, można wprowadzić jedno bądź więcej koleni socjomcttycznych. Kryteria te mogą być nastawione na dokonanie wyborów pozy tywnych np.„/ kim najchętniej chciałbyś odrabiać lekcje?" łub "Kogo w)t>T2ftyi najchętniej na gospodarza klasy?”, itp. alk» wyborów negatywnych: J. kimnr bardziej nic chciałbyś siedzieć w jednej ławce?” lub „Komu nigdy nic zwierz)!:, się ze swoich spraw osobistych?”. Zestaw t.:k postawionych w kwestionanuu; pytań, nazywamy testem socjomctryc/ny m.

I iczba pytań w teście socjomettycznym może być różna. Przede wszystkim powinna być uzależniona od celu badań oraz badanych osób. np. dzieci, uczniów czy dorosłych. Nic powinna nigdy być większa niż 5 pytań u dorosłych, a w przypiii dzieci większa niż 3 pytania. Formułowane pytania powinny mieć charakter, ł. Pytań wskazujących na istnienie sympatii, np." Kto jest twoim najlepszy; kolegą koleżanką?”; „X kint chcioł(n)byś mieszkać w pokoju podczas pobytu na wycieczce?”;../ kim najchętniej chciał(a)byś przygotować uroczystość szkolną?”, itp.

2. Pytań wskazujących na istnienie antypatii lub brak sympatii, np.:,.Prosa podać osobę, z którą najbardziej nic chciał(a)by$ siedzieć w jednej ławce r: lekcjach?”;../ kim najbardziej nic chciał(a)byś współpracować?’’;,Z kimsie chciał(a)byś mieszkać w pokoju podczas wycieczki?”.

3 Pytań dotyczących pełnionej funkcji \\ szkole łub klasie, np.: ..Kogo wy brnł(a)byś najchętniej na gospodarza klasy?"; „Gdyby w twojej klasie p> wstał sąd koleżeński, kto z. klasy nadawałby się na sędziego?”.

4.    Pytań odnoszących się do cech osobowych uczniów, ich charakteru, zdoli* ści, umiejętności, itp. np. „Kto w klasie jest najlepszym uczniem?’’. „Kogo z klasy chcial(a)byś widzieć jako osobę udzielającą tobie korepetycji?”;.Kio w klasie jest najbardziej zdolny?”.

5.    Pytania dotyczące popularności uczniów, np.: „Który z twoich kolegów jest znany wszystkim uczniom w szkole?’’; „Kto z twojej klasy może być w przyszłości sławny?”.

Oprócz podanego kryterium socjomctryczncgo i liczby pytań, badacz pcr*i-men podać badanym także liczbę dokonywanych przez nich wyborów badż odrzuceń. Na ogół zaleca się. aby w jednym pomiarze mc było więcej niż 2 -4 wybory, z uwagi na trudności dokonania szczegółowej analizy otrzymanych odpowiedzi. Informacja o liczbie dokonywanych wyborów powinna być podana bądź « kwestionariuszu, bądź w formie ustnej. Niekiedy, (choć nic należy tego zalecać) pozostawia się badanym całkowitą swobodę, co umożliwia podanie przez nich tyłu nazwisk osób. ile uznają za właściwe. Taka dowolność utrudnia jednak przeprowadzenie pogłębionej analizy statystycznej.

7.3. Techniki socjomctrycznc

W badaniach socjomctrycznych można wykorzystać różne techniki. Pozw alają one bez w iększych trudności i w stosunkowo krótkim czasie poznać relacje zachodzące pomiędzy jednostkami tworzącymi małą grupę. Do najczęściej stosowanych należą:

1.    Technika J.L Moreno.

2.    Technika ..Zgadnij kto".

3.    Plebiscyt życzliwości i niechęci.

4.    Technika szeregowania targowego.

a) Technika J.L. Moreno

Jest najbardziej typowa techniką socjomctryczną. Polega ona na zadaniu uczniom danej grupy, specjalnie przemyślanych i sformułowanych pytań odnoszących się np. do wybranych form przyjaźni, sympatii, współpracy, a także stanów wrogości, złośliwości, obojętności, itp. Mogą nimi być także pytania dotyczące uczniów najlepszych i wzorowych, jak i sprawiających trudności wychowawcze, uczniów niclubianych, lekceważonych, wyśmiewanych, itp. Umożliwia ona poznanie opinii jednych uczniów o innych, poprzez wymienianie nazwisk tych spośród nich. którzy spełniają w arunki określone w pytaniu. W oparciu o zebrane opinie, badacz, może dokonać pomiaru stopnia nasilenia badanej cechy u każdego z badanych. Oto przykłady pytań stosowane w technice J.L. Moreno:

1. Podaj nazwiska trzech kolegów koleżanek z klasy, z którymi najchętniej chciał(a)byś siedzieć w jednej ławce. Wypisz je w odpowiedniej kolejności rozpoczynając od kolegi koleżanki z któr(ą)ym najbardziej chciał(a)byś siedzieć w jednej ławce:

a) ...................................................

b) ..................................................