Print0015 TIF

ROZWÓJ FIZYCZNY DZIECI I MŁODZIEŻY 15

Ryc. 1.10. Morfogram odchyleń standardowych cech antropometrycznych niemowlęcia płci żeńskiej w wieku

6 miesięcy z achondroplazją (Instytut Matki i Dziecka).

V X

Czas pojawiania się poszczególnych punktów kostnienia oraz zarastania chrząstek wzrostowych waha się w stosunkowo niewielkich granicach. Na podstawie zdjęć radiologicznych można określić stan zaawansowania w dojrzewaniu szkieletowym, tzw. wiek kostny. Najczęściej (ze względu na ochronę przed działaniem promieni jonizujących) wykonuje się rtg kośćca lewej dłoni i nadgarstka. Obraz ten porównuje się z wzorcami zawartymi w Atlasie radiologicznym rozwoju kośćca dłoni i nadgarstka dla dzieci od 0 do 18 lat, opracowanego w Polsce przez J. Kopczyńską-Sikorską. Oceny tej zwykle dokonuje lekarz radiolog.

3. Ocena wieku zębowego

Rozwój uzębienia zaczyna się u płodu pod koniec pierwszego mż. i trwa do końca drugiej dekady. Proces wyrzynania się zębów mlecznych (jest ich 20), czyli pierwsze ząbkowanie, odbywa się między 6. a 30. mż.; zębów stałych (32 sztuki) między 6. a 14. rż.; później około 18. rż. wyrzynają się zęby trzonowe trzecie, tzw. zęby mądrości.

Pierwsze ząbkowanie rozpoczyna się u większości niemowląt około 6. mż. (zakres 5—10 mż.) od wyrżnięcia dolnego siekacza przyśrodkowego. Między 21. a 31. mż. u dziecka powinny się już pojawić wszystkie zęby mleczne (ryc. 1.11).

Jeśli chodzi o zęby stałe, najwcześniej wyrzyna się również siekacz dolny przyśrodkowy, po nim trzonowiec dolny pierwszy i górny pierwszy, następnie siekacz górny przyśrodkowy i siekacze boczne. Po przerwie wyrzynają się pozostałe zęby. Zakres czasu wyrzynania się ich jest duży (nawet 3-5 lat).

Czas wyrzynania się poszczególnych zębów umożliwia określenie wieku zębowego. Ze względu na dużą indywidualną zmienność owego czasu wiek ten nie stanowi dokładnego kryterium auksologicz-nego.

Ocena rozwoju motorycznego

Oceny rozwoju psychomotorycznego dzieci najmłodszych, do 3. rż., dokonujemy na podstawie opisu zaobserwowanych ruchów i zachowań, w tym szczególnie rozwoju postawy i pionizacji ciała, ruchów lokomocyjnych, wokalizacji oraz mowy. Opracowano w tym celu wiele testów przesiewowych do użytku lekarzy pediatrów; punktem odniesienia jest w nich typowy wiek, w którym większość dzieci osiąga określony poziom rozwoju danej

6-12

6-16

15-24

10-19 21 -31

21 -31

10-19

15-24

7- 18 6-11

Ryc. 1.11. Zakres wieku wyrzynania się zębów mlecznych (wiek dzieci w miesiącach).