Przegląd filozoficzno literacki7

Ruth Garrett Millikan

3. Reprezentacje opisowe i dyrektywalne

W innym miejscu broniłam pewnej propozycji wyjaśnienia, skąd pochodzi treść - warunek spełniania - reprezentacji. Wprowadzenie go wymaga czasu, m.in. ze względu na wyjaśnienie różnicy między reprezentacjami opisowymi i dyrektywalnymi. Dlatego przyjmuję w tym miejscu pojęcie treści, wyjaśniając tylko to, co sama uznaję za różnicę pomiędzy tym, co opisowe, a tym, co dyrektywalne.

Reprezentacja jest dyrektywalna, gdy ma funkcję właściwą sterowania tymi mechanizmami, których używa, aby wytwarzać za ich sprawą swój warunek spełniania. Reprezentacja dyrektywalna, tak jak plan, wskazuje, co należy zrobić.

Pragnienia są reprezentacjami dyrektywalnymi. Aby zrozumieć, jak to jest możliwe, należy pamiętać, że funkcją właściwą danego przedmiotu może być funkcja, której zachodzenie jest mało prawdopodobne. Smutne jest, że przeważająca większość naszych pragnień nigdy nie zostaje spełniona. Wiele z nich (np. pragnienie ukwadratowienia koła) nie jest nawet możliwe do spełnienia, niektóre zaś (np. pragnienie, żeby jutro padało) jest niemożliwe do spełnienia za sprawą funkcjonowania normalnego tych mechanizmów, które zostały zaprojektowane w celu urzeczywistniania pragnień. Niezależnie od tego pragnienia są zaspokojone, gdy sprawy przebiegają „właściwie”, to jest, gdy sprawy przebiegają w pewien idealny sposób, odpowiedzialny za przetrwanie i rozprzestrzenianie się tych zintegrowanych systemów, których zadaniem jest tworzenie i wykorzystywanie pragnień. Z pewnością pierwszym zadaniem tych systemów jest wytwarzanie pragnień, których spełnienie przyniosłoby korzyść, a dopiero kolejnym zadaniem jest dać się poruszać przez dodatkowe sprzyjające, wewnętrzne i zewnętrzne, okoliczności potrzebne do ich spełnienia.

Zdania w trybie rozkazującym to paradygmatyczny przykład reprezentacji dyrektywalnych. Rozprzestrzeniają się one we wspólnocie językowej przede wszystkim wtedy, gdy (dostatecznie często) pomagają wpływać na realizację swoich warunków spełniania.

W przeciwieństwie do reprezentacji dyrektywalnych funkcja reprezentacji opisowej nie czyni ich jeszcze reprezentacją. Warunkiem prawdziwości reprezentacji opisowej jest raczej warunek, który przystosowuje swoich interpretatorów i użytkowników do służenia ich odpowiedniej funkcji właściwej¹. Jest to warunek, który musi zachodzić, jeśli (właściwy) sposób funkcjonowania reprezentacji wpływa na spełnienie funkcji interpre-

24

1

R.G. Millikan, Language, thought, andother biologicalcategories. Newfoundationsfor realism... op. cip.; R.G. Millikan, Wbite Queen philosophy and other essays for Alice..., op. cit.