str 0

gocjacji - wtedy ponoszą ją obie strony.

Czasami zachodzi potrzeba, by między skłóconymi stronami ktoś pośredniczył. Jest to zadanie dla mediatora. Najczęściej zostaje nim osoba lub instytucja ciesząca się powszechnym szacunkiem i zaufaniem, na przykład nauczyciel - w sporach wewnątrz klasy. Mediator pomaga stronom między innymi w ustaleniu czasu, miejsca i przebiegu rozmów oraz w dojściu do zadowalającego wszystkich rozwiązania.

Innym sposobem rozwiązywania sporów jest arbitraż. Obie strony zwracają się wówczas z prośbą o rozstrzygnięcie konfliktu do arbitra. Jest nim osoba lub niezależna insty-meja. Decyzja arbitra ma podobną wagę jak wyrok sądu, a obie strony muszą się wcześniej zgodzić na jej przyjęcie.

1.3. Społeczne podstawy przedsiębiorczości

W zasadzie każdy konflikt w grupie można rozwiązać w taki sposób, by wszystkie strony były zadowolone. W tym celu stosuje się negocjacje, mediacje lub odwołuje się do bezstronnego arbitra. Warunkiem zażegnania sporu jest dobra wola wszystkich zainteresowanych.

Negocjacje to rozmowy podejmowane dobrowolnie przez strony konfliktu. Przykładem były rozmowy opozycji solidarnościowej ze stroną rządową przy okrągłym stole w 1989 roku. Bardzo często w drodze negocjacji podejmuje się próby załagodzenia konfliktów między pracownikami a pracodawcą. Celem negocjacji jest znalezienie takiego rozwiązania, które będzie akceptowane przez obie strony.

Żeby osiągnąć porozumienie, niezbędny ;est kompromis. Każda ze stron musi wówczas chociaż częściowo zrezygnować z niektórych swoich żądań. Celem negocjujących powinno być nie zwycięstwo nad drugą stroną, lecz osiągnięcie porozumienia. Dlatego mówi się, że w negocjacjach nie ma ani wygranych, ani przegranych. O porażce można powiedzieć tylko w wypadku zerwania ne-

Okrągły stół jest pewną formą negocjacji pomiędzy różnymi ugrupowaniami politycznymi, społecznymi, a także pomiędzy państwami. Zakłada równouprawnienie wszystkich uczestników obrad oraz dobrą wolę stron w poszukiwaniu kompromisu. Taką formę negocjacji zastosowano w Polsce podczas rozmów między opozycją a stroną rządową wiosną 1989 roku. W obradach uczestniczyli przedstawiciele opozycji, głównie związani z „Solidarnością", i przedstawiciele koalicji rządowej, między innymi Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, Stronnictwa Demokratycznego. Uczestnikami rozmów byli także przedstawiciele legalnie działających związków zawodowych oraz niezależni eksperci. Porozumienia okrągłego stołu zapoczątkowały transformację ustrojową w Polsce.

Czy wiesz, że...

^początki arbitrażu sięgają czasów starożytnego Rzymu. Często zawierano wówczas umowy zwane compromissum, w których zobowiązywano się do uznania wyroku arbitra w wypad-<u, gdyby jedna ze stron nie dotrzymała umowy. Współcześnie w stosunkach międzynarodowych ta forma rozwiązywania konfliktów dotyczy przede wszystkim wymiany handlowej.

W ostateczności, gdy zawiodą mediacje i negocjacje, konflikt można rozwiązać na drodze sądowej. W przeciwieństwie do arbitrażu wystarczy wniosek jednej ze stron konfliktu. Spory między pracownikami i pracodawcami rozwiązują sądy pracy, a konflikty między zbywatelem i urzędem państwowym - sądy administracyjne. Sprawy między obywatelami rozstrzygają zaś sądy powszechne.