t*
- dopuowaniu zadań jtfSNmydi do tych^ynności',
Purudło dbcąwmlfl'celów Mimttbwia obiektywny i dokładny pomiar dydak1 2 tyczny ona mcloraby dobór treiciksstalccrria. Zdaniem B. NiemicrJći. może być pomocna w walce z maWriallzmcni dydaktycznym. polegającym no przecenianiu zajermęcipycłi wiadomoici kosztem umiejętności1.
Kajhanteci mana w święcie i w Polsce także, jest taksonomia opracowana przez topól amenkubbeh pedagogów 2 Uniwersytetu z Chicago pod kierunkiem Benjamina S. Btona w latach pięddacnątych XX wieku’- Zespołowi temu przy. pisuje się skonstruowanie taksonomii celów kształcenia w dziedzinie poznawczej i caDCjembh? (choć nicktdrty uważają. Ze autorem taksonomii w dziedzinie emocjonalnej jest Dawid £ Krothwohl).
W tfrifdoioie poznawczej taksonomia Bloomn zawiera szesi szczebli (kalegorii. poziomów, zakresów), na kifcydi dokonują się odrębne procesy poznawcze. S| v(«tdń codjiOMiadig^cynii im procesami poznawczymi ućzmów) następujące; I Wiadomości - uczeń potrafi przypomnieć, zdefiniować, rozpoznać lub wskazać szczegółowe wiadomości przekazywane w procesie kształceniu. Mogą one przyjmować formę taktu, reguły, diagramu, dźwięku lid.
- 0 fepątyim ł en rc T uczeń potrafi zademonstrować zrozumienie wiadomości, które może polegać na przedstawieniu definicji własnymi słowami, podsumowaniu, wymyśleniu oryginalnego przykładu itd.
i
JD 2as t o s o w a a i c - uczeń potrafi posłużyć się wiadomościami w celu . wykonana określonych czynności, np. narysowania, na-pisania, przeczytania, obsługi określonego, sprzętu.
IV A o • I i z a - uczeń rozpoznaje zasadę zorganizowania danego materiału
informacyjnego i jego strukturę, potrafi rozłożyć materiał ta części składowe i określić występujące między nimi związki.
V Synteza - uczeń potrafi zebrać w całość wiadomości uzyskane
z różnych źródeł i wytworzyć oryginalny produkt własnego myślenia, który może wystąpić w formie pisemnej, ustnej, obrazowej itp.
VI Oceni — uczeń potrafi zastosować odpowiednie kryteria do oceny wartości czegoś, np. artykułu, projektu architektonicznego, określonego działania rtd.4.
Największym brakiem icj taksonomii - według W. Okonia - jest to, ze koncentruje się ona przede wszystkim na wiadomościach, a pomija tok waZne w procesie kształcenia sprawności (czyli umiejętności i nawyki)',
Taksonomia celów w dziedzinie emocjonalne) (zwanej również afektywno)’ opracowana przez B.S Blooma, D R. KrałhwohU i B.0. Mosia składa się z pięciu następujących kategorii (poziomów) i odpowiadających im reakcji uczniów:
I. Odbić r a nic bodźców - uczeń uczestniczy w czymś, co zachodzi w jego otoczeniu lub jest świadomy tego co zachodzi.
II. Reagowanie - uczeń przejawu nowe sposoby zachowania jako rezultat otrzymywanych bodźców (informacji) i reaguje na bodźce,
III. W n r t o ś e i o w a n i e - uczeń przejawia wyraźne zaangażowanie w jakieś zdarzenie lub skłonność do uczestniczenia w nim.
IV. Systematyzacja wartości - uczeń włącza nową wartość do swego ogólnego systemu wartości i jest w stanic nadać jej właściwą wartość.
V. Uwewnętrznicnie systemu w a r to ś c i - uczeń postępuje zgodnie z wartością i jest trwałe do niej przywiązany5.
Taksonomia celów w dziedzinie psychomotorycznej opracowana została znacznie później. W literaturze pedagogicznej prezentowane są taksonomie, których autorami sąnp. E.J. Simpson, R.M. Davę, Th.S. Baldwin, l.S. Brunei';, a także J.P. Guilford, J. Wiles i J. Bondi3.
Najbardziej charakterystycznymi cłapami (poziomami) prezentowanymi w tych taksonomiach są:
r Pobudzenie zmysłowe (percepcja).
D. Nastawienie umysłowe i emocjonalne (dyspozycja).
III. Działanie pod czyimś kierunkiem.
IV. Automatyzacja działań.
V. Działanie kompleksowe6.
Taksonomię celów kształcenia w dziedzinie psychomotorycznej autorstwa Anity Harrow przedstawia R.J. Arends w książce Lteymy się nauczać. Składa się ona z sześciu kategorii (poziomów), a mianowicie:
I. Odruchy - czynności ucznia, które mogą pojawić się mimowolnie jako Teakcja na pewne bodźce.
II. Ruchy podstawowe - zestawiając czynności odruchowe, uczeń formuje wzorce (układy) ruchów.
III. Zdolności p c r c c p c y j n c - uczeń potrafi przełożyć bodźce zmysłowe na ruchy dostosowane do otoczenia.
—SJ
1 K Oatek, Ottr^y ■,op M,» M
B l!wMą«rór«nB(-,<ań,rU
'kJ Vwaói. Uczymy .w at.tW.
'Mata IMJ.
1 W. Okoń, lyprimidsenie ...,op, cii.,i8ł-84
* Por. Cł Kupiiiewicz.óp. cit., s. 69. k RJ. Arendą, op. cii-, s. SI.
* W. Okoń, op. cit., s. 87.
K. Denek, O nowy.... op cit, s. 4S-W.
4 W. Okoń, op. cit..3. 88.