2S6
pojedynczych liter. dzieci lc jeszcze gorzej radzą sobie z bardziej złożonymi ich układam.
W ptimic ucauds z zaburzeniami analizatora wzrokowego oprócz mylenia i za* nuony liter o podobnym kształcie, występują również inne charakterystyczne błędy, takie Jak: opuszczanie drobnych elementów graficznych, znaków interpunkcyjnych, niewłaściwe rozplanowanie wyrazów na stronie zeszytu itp.
Uczert Z takim deficytem rozwojowym nie potrafi przewidzieć, ile miejsca zajmie mu dany wyraz czy rysunek, nic potrafi zmieścić się w liniach. Zeszyty tych dzieci wyglądają na niestarannie prowadzone, chociaż nieraz uczert wkłada wiele wysiłku w Jego prowadzenie. Ponadto uczniowie ci popełniają wicie błędów ortograficznych, zwłaszcza wtedy, gdy nie opanowali dobrze zasad ortografii.
W dalszych latach nauki szkolnej uczniowie z zaburzeniami percepcji wzrokowej mają trudności w nauce geografii. Zaburzenia kierunkowe dotyczące zarówno osi poziomej (góra-dół) jak i pionowej (strona prawa-lewa) utrudniają im orientację w stronach świata na mapie. Mają również trudności w nauce geometrii (porównywanie figur, operowamc różnego rodzaju liniami, posługiwanie się kątami itp.). a także wielu innych przedmiotów, w których opanowaniu w istotny sposób zaangażowany jest analizator wzrokowy.
W klasach wyższych deficyt ten przejawia się w małej biegłości w czytaniu i narastającej niechęci do uczenia się. aż do całkowitego jego unikania, a panuje dość poiftwiww przekonanie, że dziecko, które źle czyta, nie może się dobrze uczyć.
Zaburzenia analizatora słuchowego powodują również wicie zakłóceń w rozwoju psychicznym dziecko, a tym samym i w opanowaniu umiejętności czytania i pionin Istotną rolę w tym przypadku (podobnie, jak w przypadku zaburzeń analizatora wzrokowego) odgrywa poprawne różnicowanie dźwięków oraz ich analizowanie i syntetyzowanie, które zależy od sprawnego funkcjonowania odpowiednich okolic kory mózgowej (odpowiedzialnych za spostrzeganie słuchowe). Deficytów w tym zakresie mc należy mylić z wadami receptora słuchu (ucha), które powodują głuchotę łub częściowy mcdosłuch. Jednak uczniowie tacy, jeśli odbierąją dźwięki, to potrafią je odpowiednio przetwarzać (analizować i syntetyzować). Natomiast uczniowie z zaburzeniami słuchu z powodu złego funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego, choć słyszą poszczególne dźwięki nawet bardzo dobrze bez względu na odległość od ich źródła, to nie potrafią z potoku dźwięków mowy wychwycić wszystkich i prawidłowo ich zróżnicować1. Najbardziej uchwytnym przejawem tych zaburzeń są specyficzne trudności w czytaniu, ale przede wszystkim w pisaniu ze słuchu.
Najczęściej spotykanymi błędami w piśmie dzieci z tego rodzaju deficytem rozwojowym tę
• mylenie liter dźwtffcopodobnych;
• mytetwt kolejności liter w wyrazie;
• opuszi. zonie końcówek wyrazów;
w
9 ubczdżwięczniamc (data1 2tit»y,
• wsławianie dodatkowych lit2 (kot-kuól);
9 opuszczanie spółgłosek (gokw-goucr.
9 opuszczanie samogłosek (album-albm),
« trudności ze zmiękczeniami (ifakc-słomce);
$ zamiana samogłosek nosowych na grupy literowe (on, omjiip-' Zaburzeniom funkcji analizatora słuchowego towarzyszą zwyczaj rożnego rodzaju wady wymowy, ubóstwo słownictwa oraz gorsza pamięć duchu3. Dbcci ic mają również trudności z uczeniem iię wierny na poraęc, z przyswajani pewnych ciągów słownych (jak op. dni tygodnia, miesiąca itp.), i także z uczemca sic tabliczki mnożona. Mają również trudności w rozumieniu dłunzych polcccft słownych, me potrafią powtórzyć i zapamiętać trudniejszych wywrów. Kłopoty sprawia un także śledzenie akcji w czytanych tekstach.
Zaburzenia funkcji motorycznych przejawiają się w mniej ncj gramofa mchowej. Ruchy dzieci z takim zaburzeniem są mak) sprawne i niezręczne. Z trudem wykazują wszystkie czynności o charakterze fizycznym, które icb rówieśnikom nie sprawiają żadnego kłopotu.
Bardzo często zaburzenia funkcji notorycznych występują u docct z różnym stopniem niepełnosprawności umysłowej. Zdarzają iię jednak przypadki lego typu zaburzał u dzied nomulnw, a nawo przedwacŚBK umysłowo mzwmiętythr.
Zaburzenia tego typu są najczęściej przyczyną niepowodzeń na lekcjach wychowania fizycznego, ale wpływają również niekorzystnie na wykonywać2 wszystkich innych czynności szkolnych, w których uazną mię odgrywa sprawność manualna. Tak więc niski poziom sprawności manualnej odbija nę jtt ptśane dziecka. Jest ono bardzo niestaranne. Trzeba jednak pamiętać, ze na brzydkie pumo wpływa także wiele innych czynników, jak op nadpobudliwość psychoruchowi, wadliwie ukształtowane nawyki, niedokładność wynikająca z knutwa ap.
Na ogół zaburzeniom w orientacji przestrzennej i koordynacji wzrokowo2 ruchowej towarzyszą również zaburzana w procesie lateralizac ji
Przez „lateralizicję" rozumie się „»asy metry czaoić funkcji dala ludzkiego, przewagę czynności jednej połowy dala« nad drugą U większości ludu lalo2 lizacja występuje w postaci uprzywilejowana czynności prawej mony ttK zwłaszcza ręki (pnworęczność) czy nogi 1-^’
Uprzywilejowanie prawej ręki nad lewą przyjmuje się za normę. Przewaga jednej strony ciała nad drugą powstaje stopniowo I nasila się w marę ogółnegf rozwoju dziecka.
Większa sprawność funkcjonalna jednej strony cala niż drugiej ntjwjmg zaznacza się w czynnościach manualnych. Oprócz pnworęcznoki i kworęcąŚB
B. Sawa, Jath dwsto op ot, £ 5t
11 Spłonek, r2 i > /Moffrw lot tndmśn i mp92att2 IBM Pi
' W Otak. .Utmui. ,dfi tt.1 Iw