�egna�ek6

m

nami mmc tMfik o prawonotoości i {ąwnożnoiei oraz prawoocznojci 11^₀. ocoaki.

Utcralizjeja może mieć Jednostronny charakter dominacji (jednolity), gdy wy. stępuje praworęczne*, prawooeznośe i prawooożność lub leworęczne# - lewo. ocznosc - lewononwsc Mott też występować jako dominacja skrzyżowana (niejednorodna), np. praworęczne# - prawonożnott - lewooczno# itp,

Dzieci różnią się od siebie me tylko stroną dala, po której zaznacza się prze, waga asracfcmi, ale również tempem i silą rozwoju lateralizacji, Są dzieci, u laó-rych nic widne wyraźnych różnic w funkcjonowaniu np. obydwu rąk czy nóg i mówimy wówczas o oburęcznoki czy obunożności. W takim przypadku mamy do czynieniazttw literalincją słabą (nieustaloną).

Jak dotychczas n>e ma jednolitości poglądów, co do wpływu zaburzeń latem* lizacji na wyniki w nauce szkolnej, a zwłaszcza na opanowanie umiejętności czytania i pisania.

Zdaniem II. Spionck *(..,) zakłócenia procesu lateralizacji tylko wtedy odbijają fą v sposób decydujący na nauce dziecka, jeśli współwystępują z innymi zabn-rżeniami rozwoju, przede wszystkim z niezręcznością motoryczną i wadliwą koordynacją wTrokowo-nichową. zaburzeniami orientacji przestrzennej oraz zaburzę-mami mowy" .

Doświadczenia i różnorodne badania wskazują, ze największe trudności w nauce mają uczniowie, u których zaburzenia lateralizacji przejawiają się w postaci:

* lateralizacji osłabionej, to jeit oburęczności, względnie obustronności;

-    laterałłacjł skrzyżowanej (np. Jcworęczności i prawooczności, leworęcz* ność z hteralizacją skrzyżowaną lub lewostronną);

-    lateralizacji jednostronnej, czyli leworęcznosci czy lewoocznofci.

U niektórych dzieci obuocznośc. a także lewooczno# powoduje swoiste trudności związane ze zmianą roli wiodącej oka. W rezultacie tego następuje przeskakiwanie liter przy czytaniu, opuszczanie sylab, a nawet całych wyrazów oraz ansa kolejności liter. Czytając np. słowo „tramwaj" dziecko ujmuje lewym okiem część początkową wyrazu _Mtra-„ a prawym - część końcową „-wij", opuszczając środkowi literę jn*. Mott również przestawiać kolejność liter np, odczytując wyraz „wór" zamiast „rów". Zjawisko to nazywane jest Inwersją dynamiczną, występującą obok inwersji statycznej, która z kolei polega ni odwracaniu położenia pojedynczych liter w stosunku do osi poziomej łub pionowej. Błędy o charakterze inwersji dynamiczne/ występują również przy pisaniu liczb. Pokgl on v tym przypadku na przestawianiu kolejności cyfr np. 63 zamiast 36 lub odczytuje 396 zamiast 693 itp.

W skrajnych przypadkach tego rodzaju zaburzeń mott występować odwracanie Utfjnośd wszystkich liter w słowie i odczytywanie ich w odwrotnym porządku. Zjawisko takie występuje jednak rzadko, częściej zdarza się przestawiane pojedynczych (ster czy sylab.

w

M.ym z bada nickorrywnyd fiu    , M

$' 11^ato,t M    u 0

*»^tosic *■* *^{m m}'    riwy,i

iwpoc/jnaiiłe pinma nie od poc^ltai. ale od Jredka urw,. p,^    ^

Lnrapswa m nie spnw Ifepfe, _m m,₁1 cwikowjw okresie nalili tan taffeftąttti«i* iMnft * «^cc PN" "'i “li Ptaw^l nWiwy,    1 tai

leworęcznych pisze brzydko, ale na nyukt lo tata) z mvmk< 1 z icgo rodzaju deficytu rozwojowtgo.

limą przyczyną trudności w nace czytana i pm mm ta abaratli orientacji przestrzennej. Ujawnij się oae w błędnym pM rato gafo. mth, różniących się od siebie potom tanin wcWnttnttl kierunków) - przeskakują lub opuszczają litery en c*qrti wymów Poważną przyczyną trudności w czytamu i pisaniu ą ula n&Łc abirzenb mowy. zwłaszcza spowodowane osakodzmem obwodowych narządów numy M narządów słuchu. W rezultacie tego dziecko ile rraśbdi^ branie pnauayub głosek i w konsekwencji ile czyn. Nieprawidłowość tt mkladi | nwmtfsa czynność pisania - dziecko pmrNplMe.ićs2m/żb)ętoe^^ również błędnie¹,

Zwolennicy teorii emocjonalnych» alcewc posafaswa ptyetyjateppan-dzeń szkolnych, dotyczących umiejętności czytana s prsaon. gteą puglądi ir niepowodzenia le są objawem itnrktwyi, uymb^yo i rucdotiflsomi dziccb do wymagań szkoły i tan Pwwflce w wyniku tego MSfly mp oalnc przenoszą się na rezultaty w nauce, i tym nip na opanowanie umicjjtf czytania i pisania.

Ten rodzaj przyczyn nazywany jest pscidodyskkiją lob dsskkiją rnkomą. Prz>T7>Tumi dyslcbji rzcicomej są zamedbamj w^bo^twcze w don i «r sAak. zła metoda nauki czytania i pisania, niedorozwój umysłowy, choroby fizytor J. MaicndofnajatojRynytąpsndośysid^ipodąepoBÓo:

•    zaniedbanie pedagogiczne, przejawiające się,\v braku pozytywnych sytuacji w szkole i w tai;

•    zaburzouw mowy, spowodowime jwede wszystkun uszkodzeniem ohi' od»-uycli narządów mowy [ub narządów słuchu;

•    posługiwanie się gwarą lub argonem:

•    ogólny bnk zdolności, wynikający i (tacgowcp^iM ^

•    przewlekle schorzenia (np. choroby teynęłlopcac rwmtwm, wmw, astma, choroby serca i iflaych narządów icwnętraiyrtt |i |A osłabienie uwagi dowolnej, męezliwość, W amwesotanu nauką &

¹MiktkSo«tCA H WaufuMm. Ne*

ipimk a I, W, Wmim IW i §

^: M S/umu*. ftwtoi*y wlttom *z**:lr*l*»(v* ■    i /*»* W,    ,