01401

14 NASZ LAS I JEGO MIESZKAŃCY.

iadna roślina nie może się bujnie rozwinąć, to też i sosny tamtejsze są niskie, karłowate, mają raczej postać krzaków niczem nie podobnych do wysokich masztowych sosen z nizin. I u nas zresztą sosna miewa rozmaity wygląd, zależnie od gleby, otoczenia i wieku.

Nasiona sosen posiadają dość długie skrzydełka, to też, gdy 'tylko otworzy się szyszka i wypadną zawarte w niej nasiona, wiatr porywa je i niesie. Jedno wrzuci do wody, inne na twardy, zupełnie jałowy grunt, gdzie zwykle ginie ono marnie, ale niejedno upadnie na właściwą glebę w tym samym lesie lub gdzieś dalej. Tam przeleży kilka tygodni, później zaś wypuści korzonek oraz mały kiełek i zacznie rosnąć ku górze. W jesieni zjawią się na miodem drzewku listeczki — igły, w pierwszym roku wyrastające pojedyńczo, od drugiego już parami, otoczone brunatną pochewką, jak to widać na starej sośnie.

Sosna wogóle dużo potrzebuje słońca, to też młode sosenki rosną marnie, jeśli je okrywa zbyt wielki cień. Ale za to, gdy słonko przygrzewa w miarę, rozwijają się bardzo pięknie: wypuszczają co rok z pod wierzchołka trzy do pięciu gałązek, ułożonych w kółko i sterczących ku górze. Pień więc młodej sosenki ma zawsze na sobie w pewnych odstępach po trzy do pięciu gałęzi i posiada wskutek tego wygląd nadzwyczaj prawidłowy z liczby tych okółków, ułożonych z gałęzi, można poznać, ile lat ma drzewko. Ale tylko póki ono jest młode, później bowiem z powodu usychania i opadania starych gałęzi zaciera się ilość okółków. Taka młoda o prawidłowym wyglądzie sosenka zwie się choiną. Sprawia ona zawsze równie miłe wrażenie, czy się ją zobaczy rosnącą w lesie, czy też okrytą żarzącemi się świeczkami i otoczoną, zamiast rówieśniczek swoich, gronem ucieszonych dzieci.

Na choinach nie tylko z pnia wyrasta zawsze po trzy do pięciu gałęzi, ale i ze starszych gałęzi tak samo rozchodzą się młodsze; a że pierwszy okółek ukazał się tuż nad ziemią, łatwo więc pojąć, jaki to cień panuje w lasku, utworzonym z choin. Każda z nich ma u góry dość światła, ale nie dopuszcza go do ziemi; grunt więc tam jest nagi i pozbawiony prawie zupełnie roślinnością Taki chojniak czyli lasek złożony z choin nie ma zwykle podszycia.

Ten brak światła jest jednak szkodliwy dla dolnych gałęzi samej choiny: tracą one stopniowo liście, przestają rosnąć, usychają,