0343

326

MIESZKO CHOŚCISKO.

VI. 17.

W szeregu nomenklatur tamże wyrzeźbionych znajduje się po imieniu Konrada i dwu jego synów, Bolesława i Ziemomysła, podane imię: Mesco^{1 2}). Ponieważ zresztą na Kielichu i należącej doń patenie mieszczą się imiona tylko Konrada, jego żony i ich dzieci, synów i córek, a nie ma jakiegokolwiek śladu, wskazującego na to, iżby podano tu imiona wnuków, (których zresztą, o ile wiadomo, pomijając niniejszego spornego Mieszka, w chwili sprawienia Kielicha jeszcze nie było), ponieważ, co ważniejsza, nie ma nawet podanych imion żon Konradowiców, które wtedy już były przez nich poślubione, ponieważ wreszcie Mieszko, gdyby był synem Kazimierza, byłby snąć został umieszczony tu dopiero po siostrach ojca, swoich ciotkach (Ludmilli, Salomei i Judycie), nie zaś, z naruszeniem naturalnego porządku, przed niemi, przeto nie można wątpić, że był on synem Konrada, nie zaś jego wnukiem. Domysł Długosza, który w przytoczonym poprzednio ustępie w ten sam sposób określił pochodzenie Mieszka, okazuje się tedy trafnym. Dla nas waźniejszem jest jeszcze samo stwierdzenie faktu, że w istocie istniał Konrada syn imieniem Mieszko, obala ono bowiem mniemanie, jakoby przytoczone na wstępie zapiski rocznikarskie, o jego śmierci mówiące, dotyczyły tylko osobistości urojonej.

Z porządku, w jakim imię Mieszka na Kielichu płockim następuje, wynika, że był to najmłodszy ze wszystkich, jakich znamy, synów Konrada; wymieniony jest bowiem nawet już po Ziemomyśle (VI. 15.). Z tego powodu, a zarazem ze względu na to, że urodziny Judyty przypadają na rok 1226 (VI. 16.), za najwcześniejszą możliwą datę urodzin Mieszka uznać należy rok 1227. Sądzę wszakże, iż należy ją przesunąć na czas jeszcze późniejszy; w dwu bowiem dokumentach'Konrada z 4 lipca 1228 i 1230 r. bez daty dziennej-), w których, jak okazaliśmy poprzednio (VI. 14.), ze względu na treść aktów powoływano konsens wszystkich bez wyjątku żyjących podówczas synów Konrada, nawet trzy- i czteroletnich, a więc bez względu na ich wiek, nie ma jeszcze wymienionego Mieszka, w czem dowód, że podówczas jeszcze nie żył. Data jego urodzin przypadać może zatem co najwcześniej na rok 1230, już po wystawieniu wyż-wspomnianego dokumentu z tegoż roku.

Datę śmierci, 1238 r., podają zgodnie przytoczone na wstępie roczniki, i nie ma też jakiegokolwiek powodu podawać jej w wątpliwość, skoro sam fakt istnienia Mieszka, przez nie stwierdzony, okazał się prawdziwym; a to tein bardziej, że nie ma też po roku 1238 jakiegokolwiek dalszego śladu jego istnienia, na który niewątpliwie natrafilibyśmy w dokumentach, gdyby był dożył lat dojrzalszych.

Zmarł tedy Mieszko co najpóźniej w ósmym lub dziewiątym roku życia, i tym też jego niesprawnym wiekiem, niewystarczającym do świadkowania i dawania konsensu, tłomaczy się, dlaczego dokumenty z lat 1230— 1238, a więc z całego okresu, na który życie jego przypadać może, nigdzie o nim nie wspominają. Zarazem zaś wynika stąd , że przydana do wzmianki o jego zgonie opowieść roczników o jego rządach niesprawiedliwych, o śmierci wśród wyprawionej przezeń biesiady i t. p., pomijając już wzgląd na jej widocznie legendarną treść, nie może być prawdziwą.

Mimo to wszystko zawsze jeszcze bez wytłomaczenia pozostaje pytanie, dlaczego roczniki przytaczają Mieszka z przydomkiem Chościsko, i dlaczego baśń o pożarciu przez myszy złączoną została z jego osobą? Do wyjaśnienia tej sprawy niechaj posłużą następujące uwagi.

Zestawiając szereg imion, jakie nosili synowie Konrada, spotykamy rzecz szczególną i uwagi godną: że u niektórych pojawiają się po raz pierwszy imiona poprzednio w rodzie Piastów historycznych wcale nie używane. Od czasu pierwszego ich wystąpienia na widownię dziejową, t. j. od Mieszka I (1. 2.) aż dotąd, przez całe półtrzecia wieku, żaden Piast nie nazywał się Ziemowitem i żaden Ziemomysłetn; natomiast dwaj synowie Konrada noszą imię Ziemowita (VI. 9. 14.) a jeden Ziemomysła (VI. 15.)³). Jedynym przedtem i ostatnim Ziemowitem, którego, sięgając do czasów przedhistorycznych, wykazaćby można w rodzie Piastów, to był bajeczny pradziad Mieszka I, a jedynym i znowu ostatnim Ziemomysłem, na pół bajeczny ojciec Mieszka I (I. 1.). Zważywszy, że Piastowie obywali się pewnym, dość szczupłym zasobem imion osobowych,

1

Por. str. 268 u w. 26. — 2) Philip pi, Preuss. Ukdbuch nr. 67. 75. — 3) Data urodzin Ziemomysła, syna Włodzi-

2

siawa Odonica, przypada na czas około r. 1226 (V. 3.)-, jest ona niewątpliwie późniejszą od urodzin Ziemomysła Konradowica

3

r. 1225 (VI. J5.); w Wielkopolsce imię to pojawiło się już zatem tylko przez naśladownictwo.