0397

382

KAZIMIERZ III WIELKI (n. JUTTA DOBROTLIWA, ż. ALDONA ANNA).

VIJI. (5.

brandenburskiemu; 5. Ottonowi Wesołemu (der Frohliche), ks. austriackiemu, synowi Albrechta I cesarza, wreszcie 6. wydaną została za Jana II, księcia norroandzkiego.

Zaręczyny z Fryderykiem miśnijskim przyszły do skutku 22 maja 1322 r.^ł). Podanie Chroń. Auł. Reg.²), jakoby odbyły się 12 sierpnia, i Kron. Franc. Pras.³), jakoby odbyły się w lipcu t. r., nie jest zatem dokładnem. Skutkiem zaręczyn Jutta, według Chroń. Auł. Reg.^{1 2}), przewiezioną została na dwór swego przyszłego teścia, skąd jednak odesłano ją juz r. 1323^s), w czem dowód, że w roku tym zaręczyny zostały zerwane.

Zaręczyny z hr. Baru odbyły się według tegoż źródła³) d. 6 sierpnia 132t5 r.

Daty zaręczyn z Ludwikiem V brandenburskim kronika ta nie podaje; późniejszy Benesz z Weitm.⁴) kładzie je pod r. 1331, wszakże niewątpliwie błędnie, ile że Ludwik już r. 1327 poślubił Małgorzatę duńską, która umarła dopiero r. 1341⁵). Zaręczyny Jutty z Ludwikiem nastąpiły zatem albo r. 132(5 albo 1327, i rychło potem, w każdym razie jeszcze r. 1327, zostały zerwane.

Nie mamy też nigdzie przekazanej daty zaręczyn z Ottonem rakuskim. Ponieważ Otton jeszcze od r. 1324 żonaty był z Elżbietą, córką Stefana, ks. dolno-bawarskiego, która zmarła 25 marca 1330 r., a drugą żonę, Annę, córkę Jana luksemburskiego, poślubił r. 1335 ^r’), przeto zaręczyny jego z Juttą przypadają na czas, w którym był już wdowcem po pierwszej żonie, a więc po 25 marca 1330 r. Wnet i one zostały zerwane, jak okazuje data zaślubin Jutty z Janem francuskim.

Zaślubiny z Janem, według Kron. Franc. Pras.⁶) odbyły się 6 sierpnia 1332 r. Żyw. Karola IV^{7 8}} wspomina o nich pod r. 1331, wszakże tylko okolicznościowo i nie ma powodu przywiązywać do tego określenia chronologicznego zbytniej wagi.

Zmarła Jutta d. 11 września 1349 r.⁹).

2. Aldona Anna.

Rocz. Miechów.⁹) zapisuje wiadomość, iż żoną Kazimierza była Litwinka, nie podaje jednak ani jej imienia, ani też pochodzenia. Przeważna ilość innych źródeł, pośród nich współczesne i najwiarogodniejsze, a to Janko z Czarnk.¹⁰), Rocz. Tras. ^u), Rocz. Sędz.⁶), Rocz. Krasiń.¹⁷), Rocz. Śkrzys.^1S), Rocz. Małop.ⁱⁿ), Kalend. Krak.²⁰), Kalend. Włoch²¹), Kont, Latop. Hipac.²²) i Latop. Byehow.²³) wiedzą, żo ojcem jej był książę litewski Gedymin. Zdarz. god. pam.²¹) mienią ją córką Sedmidii Chechedii ducis supremi Litphanie; w zepsutej formie, jaką tu mamy podaną, da się odnaleść jeszcze szczątek rzeczywistego imienia ojca. 0 tern małżeństwie zachowały się też wzmianki i w zagranicznej historyografii; Kron. Franc. Pras.²⁵) podaje, że żoną Kazimierza była poganka.

Współczesne i najbliższe owym czasom źródła polskie i obce, jako to: Janko z Czarnk. ²⁰), Rocz. Sędz.²⁷). Rocz. Pozn. ^2S), Kalend. Włoch ²⁰) i Długosz³⁰) znają ją tylko pod imieniem Anny. Kalend. Krak.³¹) podaje raz formę Anna, drugi raz Hanna; Hanną nazywa ją też Latop. Byehow.³²). Kilkakrotnie poświadczają ją też dokumenty polskie i papieskie jako żonę Kazimierza, zawsze pod imieniem Anny³³). Rocz. Tras.³¹) i Rocz. Małop.³³), za niemi Długosz³⁰), a z ruskich źródeł Kont. Latop. Hipac.³⁷) stwierdzają, że imię to otrzymała na chrzcie, kiedy ją przywieziono do Krakowa celem poślubienia Kazimierzowi; jakie jednak było jej imię dawniejsze, pogańskie, tego żadno z tych źródeł nie podaje. Dopiero pierwszy Stryjkowski^3S) nadmienia,.

1

1) Emier, Reg. Boh. III. nr. 781. —    2) Emler, Font. rer.    Boh. IV.    261. — 3) Ibid. IV. 895. — 4) ibid. IV. 261.—

2

Ibid. IV. 265, — *>) Ibid. IV. 279. — 7)    Ibid. IV. 484. — 8)    Cohn,    Stammtafeln tabl.    46. —    ¹¹)    Ibid. tabl. 32. —

3

10) Emler, Font. rer. Boh. IV. 409. — ^u) Ibid. III. 312. — 12) Podaję lę datę za Cohnem, Stammtafeln tabl. 43. Podstawy

4

źródłowej tej wiadomości, mieszczącej się snąć w jakiejś kronice francuskiej, nie zdołałem odszukać. — 13) Mon. Pol. II. 884. —

5

14) Ibid. U. 619. — 15) Ibid. U. 854. — 16) Ibid. II. 880. - 17)    Ibid. III.    133. - 18; Ibid.    III. 78.    —    1») Ibid. III. 190.

6

24) Mon. Pol. III. 309.— 25) Emler, Font. rer. Boh. IV. 419.— 20; Mon. Pol. 11.619.629.— 27) Ibid. II. 880. — 28) Ibid.

7

V. 880. — 29) [bid. 11. 943. — 30) Hist. Pol. Ili. 115. 194. — 31) Mon. Pol. II. 921. 934. — 32) Narbutt, Pomn. do

8

dziej, litew. 17. — 33) Kod. dypl. Małop. I. nr. 208. III. nr. 639; Kod. dypl. Wielk. II. nr. 1125; Theiner, Mon. Pol. 1.

9

nr. 548. 549. — 34) Mon. Pol. 11. 854. — 35) Ibid. III. 190. 191. — 30) Hist. Pol. 111. 115. — 37) Połn. Sobr. II. 227. —

10

38) Kronika 361. 362.

11

191. — 20) Ibid. II. 934. — 21) Ibid. II. 943.    — 22) Połn. Sobr.    II. 227.    — 23) Narbutt,    Pomn.    do    dziej, litew. 17. —