0014

7

bliczną, kino i inne. Administrator Apostolski, naczelny zwierzchnik ludności katolickiej, oraz sztab IV pułku piechoty ,.Reichswehry“ przenieśli swe siedziby także do Piły.

W zakresie gospodarczym istnieją zamierzenia na wielką skalę. Miasto nabyło rozległe place od strony polskiej gra-micy i założyło stację tranzytów dla eksportu na wschód. Tu ma być też założone lotnisko dla komunikacji międzynarodowej.

Piła, dawniejsze miasto królewskie, położona nad rzeką Głdą niedaleko jej ujścia do Noteci (przy Ujściu), należała do roku 1480 do Opalińskich, poczem dostała się w ręźe królewskie. Król Zygmunt I nadął miastu w roku 1513 przywilej i przyznał mu prawo magdeburskie. W roku 1518 nabyła Piłę jako lenno rodzina Górków, w których ręku pozostała aż do 17. wieku.

W roku 1605 darował król polski Zygmunt III Piłę i sąsiednie miasto Ujście swej małżonce Konstancji, która wystawiła w Pile w roku 1619 nowy kościół z kamieni w miejsce starego drewnianego kościółka.

W Pile urodził się w roku 1755 w miesiącu listopadżie jako syn burmistrza ks. Stanisław Staszic, „pełen zasług statysta polski, znakomity ziemioznawca, szczodrobliwy opiekun nauk, przyjaciel i dobroczyńca ludu“, jak o tern głosi napis na marmurowej tablicy, wmurowanej w ścianie po lewej stronie wielkiego ołtarza w kościele farnym w Pile, w którym Staszic był chrzczony. Tablicę tę fundowało w roku 1905 Towarzystwo Pomocy Naukowej w Poznaniu. Dziad księdza Stanisława Staszica przez 30 lat był burmistrzem miasta Piły. Następnie ojciec Stanisława Staszica wybierany był na burmistrza Piły przez lat dziesięć aż do upadku Ojczyzny, w którym, przy pierwszym rozbiorze, miasto dostało się pod rządy pruskie.

Pobożna matka, bardzo do swych dzieci przywiązana, przeznaczyła najmłodszego z nich Stanisława od samej młodości do stanu duchownego.

Po ukończeniu może szkoły parafjalnej udał się Stanisław Staszic do Poznania, gdzie odbywał studja średnie, zapewne w Ko-legjum Lubrańskiego, by przejść następnie do szkoły wojewódzkiej, dawniejszego Kolegjum jezuickiego w Poznaniu, w której kształcił się w latach 1774—1778. Tu oddawał się nauce jężyka francuskiego, naukom przyrodniczym i matematyce, by