0093

75

Tę naukę wykładał w szkołach Księży Pijarów w wyższych klassach ('). Pamiętani z jakiem uczniowie byli dla niego uszanowaniem, z jaką nawet częścią. Nie tylko żaden niepokój, ale żaden szmer nie przerwał jego lekcyi. Skoro się ukazał we drzwiach sali, wszyscy powstawali jak zwykle na przyjęcie professora, ale jak najciszej zajmowali znowu swoje miejsca. Ksiądz professor stawał na katedrze: niska ś. p. Dąbrowskiego i nikła postać, nie odejmowała mu powagi; wyraz surowy malował się na obliczu pociągiem. Zwyczajnie rozpoczynał swoją godzinę od jakiej opowieści, do której powód zawsze znalazł: uczniowie z wlepionym weń wzrokiem, chwytali każde słowo, chociaż glos jego był słaby i cichy. Jeżeli ujrzeli na twarzy professora uśmiech (co było bardzo rządkiem, a powodem jego była treść opowieści dowcipnej, wesołej) cała klassa brzmiała głośnym śmiechem, ale wnet gdy umilkł glos professora, wracała cichość-głęboka. Tak zwykle przechodził kwadrans lub pół godziny, dopiero właściwa zaczynała się lekcy a. Wszyscy rozochoceni już, z nadzwyczajną słuchali uwagą, i zaprawdę, z pół godzinnego wykładu więcej zkorzystali, niż z kilkogodzinnego innych nauczycieli. (²).

Jeden z uczniów ś. p. Ks. Dąbrowskiego, który imię swoje w dziejach literatury trwale zapisał , tak go nam maluje jako pedagoga. (³).

„Z wysokiego stanowiska zapatrując się na powołanie nauczycielskie Ksiądz Dąbrowski, z pilnością i rządkiem upodobaniem, rozmyślając dzieła sławniejszych francuzkich i niemieckich filozofów, tak wielkićj pod względem pedagogicznym nabył biegłości i wprawy, że mimo tylu wrodzonych sobie niejako przeszkód, tak w szkołach Pijarskich jak i w Liceum Warszawskiem, gdzie ocT roku 1809, aż do założenia Uniwersytetu był professorem, bez najmniejszego ze swojój strony natężenia, podług upodobania, władał najdzikszą i najoporniejszą nawet młodzieżą. Umiał on zręcznie w każdym razie uprzedzać chwilę niesmaku, który pospolicie po zmordowaniu uwagi następuje; a jego dowcip, a szczególniej też nadzwyczajna pamięć, tysiącznych mu dostarczały myśli i różnego rodzaju powieści, któremi oszczędnie i jakby od niechcenia rzucając w różnych chwilach, nie tylko pożytecznie, ale i przyjemnie nauczał. Najbardziej ograniczony, zupełnie nawet powątpiewający o możności pojęcia rzeczy, nie śmiał wtenczas gdy Dąbrowski mówił, czem innóin jak wykładem jego zaprzątać głowy; bo pamiętał to dobrze, że jeśli prźy swojej usilnój uwadze, zrozumieć czego nie zdoła, nauczyciel zamiast groźnego łajania, powie mu: że tak się zwyczajnie dzieje, że naukę zrozumie tak dobrze jak drugi, i że tćm, iż to nie teraz ale trochę późnićj nastąpi, wcale się zrażać nie powinien. A niechby któremu przypadkiem z tych, co już od dzieciństwa nie wiele z siebie obiecują w przyszłości, zdarzyło się ną chwilę zapomnićć, i przerwać niecną jaką sprawką, głęboką cichość współlowarzyszów: albo, co gorsza, na powszechne ztąd powstałe oburzenie, niedość się czułym okazać, zapewne, po otrzymanćj nauce, nałogi swoje na drugi raz lepiój nauczył się powściągać. Wtenczas to bowiem

(') W W arszawie, na Długiej ulicy.

(*) W Liceum Warszawskiem na lekcyi skradziono Ks. Dąbrowskiemu ezemplarz Biblii. Tego wypadku przez cale życie zapomnieć! nie mógł, bardzo więc często o nim wspominał nam w klassach, a nieraz z lakiem obniżeniem i wymownie malował ohydę kradzieży, że zimny dreszcz całą młodzież przejmował

l³) K. Garbiński. Posiedzenie publiczne Królewsko-Warszawskiego Uniwersytetu na uczczenie pamiątki uczonych mężów, a mianowicie Polaków, d. 15 Lipca 1826 r. Warszawa

10*