0490

X. 10—12.

X. X.; X. X.; HEXRYK.

477

z drugiej żony rychło za życia ojca pomarli, wytłomaczymy sobie dostatecznie, dlaczego w innych źródłach nie przechowała się o nich żadna wzmianka.

Ponieważ drugie małżeństwo Ziemowita III przyszło do skutku co najrychlej r. 1360 (A⁷. .3.), a trzeci syn z tego małżeństwa Henryk urodził się r. 1366, przeto data urodzin pierwszego z dwu jego starszych braci przypadać może na czas między r. 1361 a 1364, drugiego na czas między r. 1362 a 1365.

Janko z Czarnk. '), toż Spom. mięsz.²) stwierdzają, że Ziemowit III umierając pozostawił trzech tylko synów: Janusza T, Ziemowita IV i Henryka. Dowód w tem, że niniejsi dwaj bezimienni zmarli przed ojcem. Pod datą 25 lutego 1379 r.°) Ziemowit III zarządza podział Mazowsza między synów Janusza i Ziemowita, a przewiduje też możliwość wydzielenia pewnej dzielnicy dla Henryka, na wypadek, gdyby porzucił stan duchowny. O niniejszych dwu synach bezimiennych nie ma w dokumencie wzmianki. Pominięcie to nie da się usprawiedliwić wątpliwościami co do ojcowstwa, jakie Ziemowit III mógł mieć co do potomstwa z drugiej żony, już wtedy bowiem uznał za syna także Henryka, co do którego właśnie wątpliwość ta na pierwszy plan w swoim czasie była wystąpiła (X. 3.). Pominięcie to wynikło zatem niewątpliwie stąd, że w czasie tym obaj bezimienni synowie już nie żyli. Przypuścić też można, że nie żyli już 14 marca 1378 r., pod tą bowiem datą wystawia Ziemowit III dokument¹), w którymi powołuje konsens Janusza i Ziemowita IV, tudzież Henryka, a więc dwu najstarszych i najmłodszego syna; pominięcie średnich wskazuje, że w czasie tym już byli zmarli.

ii. N. N.

Drugi syn Ziemowita III z drugiej żony, urodził się między 1362 a 1365 r., zmarł przed 14 marca 1378 r. Por. X. 10.

12. Henryk.

Że był synem Ziemowita III, stwierdzają Spom. mięsz.²), Geneal. Mazow. Wargoc.^,;), Geneal. Mazow. Czart. II⁷), dwa dokumenty samego Ziemowita III^s) i dokument Mikołaja, biskupa poznańskiego⁵). W dokumencie z r. 1388 ¹⁰) dostojnicy mazowieccy mienią go bratem Ziemowita IV (X. 9.). Janko z Czarnk.¹¹), a za nim Długosz ^u>), toż Powieść ludowa ¹³) przydają nadto szczegół, że matką jego była druga żona Ziemowita III (Ludmiłła).

W dokumencie ojcowskim z 25 lutego 1379 r.¹⁴) nazwany jest filius noster iunior z dodatkiem, że nie miał jeszcze podówczas annos discrecionis; ponieważ według statutu, wydanego na dwa lata, przedtem przez samego Ziemowita III¹⁵), wiek sprawny uzyskiwano z ukończonym piętnastym rokiem życia, przeto wynika stąd, że urodził się dopiero po 25 lutego 1364 r. .Janko z Czarnk.¹⁰), opowiedziawszy tragiczne wypadki, wśród których przyszedł na świat, przydaje, że po uduszeniu matki oddany został na wychowanie jakiejś kobiecie w^r pobliżu Rawy, skąd w trzecim roku życia (tertio anno nativitatis sue) uprowadzony został przez dwu rycerzy pod osłoną nocy na dwór swej siostry przyrodniej, żony Kaśka szczecińskiego, która się dalszern jego wychowaniem zajęła. Ponieważ małżeństwo Małgorzaty z Kaśkiem przyszło do skutku dopiero po 27 kwietnia 1368 r. (A. 8.), przeto przyjmując jo za dokonane pod datą choćby możliwie najwcześniejszą (a więc jeszcze r. 1368), dochodzimy do wniosku, który poprzednie spostrzeżenie popiera, a zarazem bliżej je jeszcze określa, okazuje się stąd bowiem, że Henryk urodzić się mógł co najwcześniej r 1366. Już w dokumencie Ziemowita III z 14 marca 1378 r. ^ir) powołany jest (obok dwu starszych synów, Janusza i Ziemowita), także konsens jego syna młodszego Henryka. W czasie tym, jak z poprzednich uwag wynika, nie miał on niewątpliwie jeszcze

1

>) Mon. Pol. II. 694. — 2) Ibid. III. 231. — 3) Kod. dypl. Mazow. nr. 98. — P Kod. dypl. Pol. I. nr. 136. —

2

Mon. Pol. III. 231. — <>) Narbutt, Pisma histor. 294. — i) p₀r. str. 437 uw. 5. — 8) Kod. dypl. Pol. I. nr. 136; Kod. dypl. Mazow. nr. 98. — 3) Ibid. nr. 96. — 10) Ibid. nr. 115. — H) Mon. Pol. II. 093. — 12) Hist. Pol. III. 391. — 13) Narbutt, Pisma histor. 296 uw. a. — I¹) Kod. dypl. Mazow. nr. 98.— 15) Bandtkie, Ius Pol. 418. — *<•) Mon. Pol. II. 693. — li) Kod. dypl. Pol. 1. nr. 136.