0929DRUK00001790

ROZDZIAŁ II

KSZTAŁT I ROZMIARY ZIEMI.

20. Spółrzędne geograficzne. Aby można było określić położenie jakiegoś ciała niebieskiego, musi by A przedewszyskicm określone dokładnie stanowisko obserwatora, przez którego to ciało jest widziane. Jako miejsce spost) zeżeń przyjmujemy powierzchnię ziemi, która w pierwszem przybliżeniu może być uważana za kulę.

Położenie miejsca obserwacji na powierzchni kuli, jak wiemy, może być określone przez spółrzedne sferyczne, odniesione do jakiegoś danego układu sferycznego. Okład taki na •powierzchni ziemi może- być obrany w Sposób rozmaity. Prze-dcwszystkiem określa taki układ ruch obrotowy ziemi. Ruch ten odbywa sie dokoła osi, przechodzącej przez środek ziemi, której położenie, wewnątrz ziemi w pierwszem przybliżeniu uważać inożna za niezmienne. W inm założeniu oś obrotu ziemi, przecinając się z powierzchnią ziemi, określa na niej dwa stałe punkty, zwane biegmutmi aiemskiemi. Bieguny te odróżniać będziemy w ten sposób, że jeden z nich p (rye. Id), który na rycinie znajduje się wyżej, nazywać będziemy biegunem północnym, drugi zaś p' — biegunem południowym.

Bieguny określają na powierzchni ziemi koło główne GA₀ G₀, które nazywa się równikiem zńeriisMm, Jeżeli zaś jakiś punkt Cf₀ na równiku w sposób stosowny* określimy jako początek układu sfonajznego, którego biegunami,¹'Aą punkty p i p', a kołem głów-nem kolo GQ₀ A₀, to położenie punktu A na powierzchni ziemi