0929DRUK00001719

ROZDZIAŁ V.

REFRAKCJA ASTRONOMICZNA.

46. Zjawisko refrakcji. Gdy w danej chwili przez obserwację określimy azymut i wysokość jakie® gwiazdy, a następnie na podstawie znanych spółrzędnych równikowych dla tej samej chwili obliczymy spólrzedne poziomowe gwiazdy, to z porównania wartości obliczonych i obserwowanych w ynika, iż azymut obserwowany ,nie różni się od obliczonego, wysokość zaś obserwowana jest więk^ten od obliczonej.

Uważajmy wysokość obserwowaną za pozorn/p a obliczoną za prawdziwą, i oznaczmy pierwszą przez li, a drugą przez li, to jest

li — h = E

i E ma wartość dodatnią.

Ze spostrzeżeń wynika dalej, że różnica E nie jest wielkością stałą. Jest ona zerem, gdy gwiazda znajduje się w zenicie, i wzrasta stale wraz z odległością zenitalną. Wprowadzając zamiast wysokości odległość zenitalną, możemy też pisać

z — z =E — f(z)

i f(z) wzrasta stale od f(0°) = 0, do /(SO⁰) = 36' (w przybliżeniu).

Funkcja ['(z), jak z badań wynika, jest dosyć skomplikowana, a wartość jej zależy nie tylko od z, ale także od tych czynników, które określają stan atmosfery ziemskiej w danej chwili.

Przyczyną zjawiska wyżej scharakteryzowanego jest dzia-