0929DRUK00001706

ROZDZIAŁ VI.

PA RA LA KS A.

65. Ruch paralaktyczny. Określenie paralaksy. Zjawisko refrakcji poucza nas, że należy rozróżniać pomiędzy promieniem widzenia gwiazdy, t. j. prostą, określającą kierunek, w którym obserwator icklz-i gwiazdę, a proste, łączącą oko obserwatora a gwiazdą, określającą kierunek, w którym gwiazda, się znajda je. Pierwszy z tycli kierunków określa na sklepieniu nic nioskiem miejsce pozorne gwiazdy, drugi określa jej miejsce prawdziwe. Stosownie do tego spólrzędne, odnoszące się do miejsca pozornego, nazywają się pozornemi, odnosząc* się zaś do miejsca prawdziwego —prawdziwemi. Refrakcja nie jest, jak zobaczymy, jedynem zjawiskiem, stwarzają-cem potrzebę rozróżniania pomiędzy spóhzodnemi prawdziwemi a pozornemi. W ogólności wartości tych spólrzędnyeh różnią się między sobą, a wdelkoSć tej różnicy jest zmienna, jako zależna od zmiennego wpij wu tych czynników, które ją powodują. Wynikają‘.stąd zmiany wartości ■spólrzędnyeh pozornych, zachodzące nawet wtedy, gdy kierunek, określający miejsce prawdziwie gwdazdy, nie ulega zmianie. Zmiany te określają nich pozorny gwdazdy.

Zmianom ulegać mogą nie tylko spólrzędne pozornn, ale i prawdziwe, chociaż położenie gwdazdy w przestrzeni je-st niezmienne; i takie zatem zmiany objawdają się, jako ruchy pozorne gwiazd. Jednem ze 'źródeł ruchów⁷ pozornych tego rodzaju jest ruch obserwatora.

Zmiana położenia prostej, łączącej oko obserwatora z jakimś punktem, wy w^r olana może być w sposób dwojaki: 1. przez zmianę położenia punktu, 2. przez zmianę położenia oka. Gdy