0929DRUK00001760

248 EOZDZIAŁ V, UST. 56

przy pewnej dostatecznie wielkiej wartości te' wyraz pierwszy staje się niewystarczającym.

Spólczynniki A/, zależne są od całego szeregu wielkości, charaktery żujących stan atmosfery ziemskiej. Aby zatem można było podać wartości liczbowe tych spółozynuików, należy wprowadzić do wzorów ogólnych wartości liczbowe -"Stałych r₀,

Oo, f, a i t. d. Sprawą tą zajmiemy się w ustępie 58,

56. Refrakcja w bliskości horyzontu. Rozwinięcie wyrażenia refrakcji staje się rozbieźnem, gdy s zbliża się do 90°. W tych więc przypadkach, gdy wzór (88) staje się niedogodnym z powodu zbyt wielkiej liczby wyrazów, które uwzględnione być muszą, lub gdy staje się rozbieżnym, należy uciec się do innych sposobów obliczania. Sposoby te, co z góry można przewidzieć, ■ są bardziej skomplikowanej co gorsza, wyniki, dotąd uzyskane w tej dziedzinie, nie posiadają jeszcze pożądanego stopnia dokładności. Dokładność uzyskana jednakże może być uważana za dostateczną, gdy chodzi o potrzeby praktyki astronomicznej, a to dzięki znacznie mniejszej dokładności pomiarów, dokonywanych w bliskości horyzontu, w porównaniu z pomiarami w większych wysokościach.

Przyczyną wspomnianej mniejszej dokładności jest prze-dewszystkiem zmienna wartość samej refrakcji, zależna od szybkich zmian stanu atmosfery, które pociągają za sobą ruchomość obrazu gwiazdy, utrudniającą w wysokim stopniu dokładne jej nastawienie. Drugiem ważntm źródłem błędów obserwacji jest, jak o tern już była mowa w ust. 51, dyspersja w połączeniu z absorbeją atmosferyczną.

Gdy jako pożądaną dokładność teorji refrakcji przyjęliśmy taką, a-by błędy teorji nie przekraczały 0".l, uczjniłiśmy to w tem założeniu, że obserwacja osiąga przynajmniej taką samą dokładność. W istocie zaś dokładność obserwacji maleje wraz z wysokością z powodów wyżej wymienionych. Tak więc w odległościach zenitalnych od 80° do 85°Słędy pomiaru wysokości, wynoszące znaczne ułamki sekundy, a nawet przekraczające sekundę, przy pomiarach najdokładniejszych są rzeczą normalną, a w jeszcze większych odległościach zenitalnych mogą one wynosić nawet znaczny ułamek minuty.