a) Przemiana oddechowa w tkankach.
Przemianę oddechową w tkankach mierzymy ubytkiem tlenu i wzrostem zawartości dwutlenku węgla we krwi, która przez nie przepłynęła. Musimy w tym celu znać skład krwi tętniczej i żyl-nęj danego narządu i chyżość przepływu krwi.
Doświadczenia takie, dadzą nam wyniki tem jaśniejsze i tern zgodniejsze z rzeczywistością żywego organizmu, im mniej będzie w nich zabiegów, zmieniających naturalne warunki narządu. Tak w najdoskonalszych tego rodzaju doświadczeniach, które wykonał Chauveau na koniach, nie było zabiegów innych, jak dobywanie próbek krwi żylnej, odpływającej z drobnego mięśnia wargi górnej. Podobnie możemy uważać za zbliżone do rzeczywistości wyniki doświadczeń, w których przez narządy nm siłuu zwierząt przetaczamy krew z obiegu zwierząt drugich; mniej już są odpowiednie doświadczenia nad organami izolowanymi, przez które przetaczamy krew odwłóknioną. Doświadczenia, w których tkanki odosobnione lub nawet posiekane, nie przepłókiwane krwią, podlegają badaniu swej przemiany gazowej, nadają się do studyum reakcyi chemicznych, zachodzących w nich, ale nie mogą, przynajmniej u ciepłokrwistych, dać nam wyobrażenia o prawdziwej przemianie oddechowej.
Następujące zestawienie pokazuje nam różnice, jakie między krwią żylną z różnych narządów zachodzą.
W 100 cm3 krwi cm8 COt cm3 02
tętniczej...................33'6 18*25
ze żyły udowTej, po przebyciu kończyn dolnych . 4Iv7 6*34
żylnej, z pracującego dźwigacza wargi konia . . 70 3-39
ze zlewu Herofila, po przebyciu mózgu.....41*6 13*49