94291301

CHEM1ZM ODDYCHANIA 197

cznego, gdyż ciśnienie tego gazu w powietrzu jest nieznaczne wobec ciśnienia jego w płucach (odnosi się to tylko do ciśnień ba-rometrycznych względnie wysokich; pod ciśnieniami barometrycz-nemi niskiemi dyfuzya gazów odbywa się szybciej, tak że CO przenikałby już mocą samej dyfuzyi do atmosfery: ciśnienia tak niskie nie wchodzą jednak ze względu na sprawy fizyologiczne w rachubę).

Wdychanie powietrza, bogatego w dwutlenek węgla, zarówno jak praca mięśniowa, pomnażająca ciśnienie C0₂ we krwi żylnej (więc pośrednio w pęcherzykach), wywołują zwiększenie przewietrzenia płucnego. Natomiast zbyt silna wentylacya, wywołana świa-domem, głębokiem oddychaniem lub oddychaniem sztucznem, wywołuje, jak powyżej obliczyliśmy, znaczną utratę C0₂ w pęcherzykach, obniżenie jego ciśnienia we krwi tętniczej i znane zjawisko bezdechu (apnoe) „ustanie⁴¹, nieraz nawet śmiertelny wstrząs ośrodka oddechowego.

Ze działanie ciśnienia kwasu węglowego przenosi się na ośrodek oddechowy drogą krwi, wynika z doświadczeń, w których przetaczanie krwi zwierzęcia, na którem stosowano wydatne oddychanie sztuczne, przez tętnice szyjne zwierzęcia drugiego, wywołało u tego bezdech.

Działanie krwi na ośrodek oddechowy, nie zależy tylko od ciśnienia dwutlenku węgla, lecz od całej kwaśności krwi. W stanach chorobowych, n. p. acydozie, przy natężonej pracy mięśniowej, w górach, przy braku tlenu kwaśność krwi wzrasta, pobudza silniej ośrodek i powoduje wskutek silniejszej wentylacyi obniżenie ciśnienia dwutlenku węgla we krwi i płucach. Peryodyczne oddychanie t. zw. Cheyne-Stokes’a ma prawdopodobnie pokrewną etyologię.

Wspomnieliśmy, że ciśnienie płucne tlenu zależy od ciśnienia barometry cznego: w danej objętości wdechu przypływa do płuc mniej tlenu, jeżeli powietrze jest rozrzedzone. Pod niskiemi ciśnieniami barometrycznemi, ciśnienie tlenu w pęcherzykach płucnych, mimo większego zużycia, wyższem jest przy pracy, aniżeli w spoczynku: dzieje się to skutkiem lepszej wentylacyi, wywołanej zwiększoną produkcyą C0₂.

Na Monte Rosa n. p (4560 m.) pod ciśnieniem 435 mm. Hg. ciśnienie w pęcherzykach wynosi w spoczynku 38 do 61 mm., przy pracy 55 do 63 mm. Ośrodek oddechowy oddziaływa dopiero wtedy na niskie ciśnienie tlenu w płucach, kiedy skutkiem niedostatecz-